कल्पना चावला

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
कल्‍पना चावला
Kalpana Chawla
अन्तरिक्ष यात्री
राष्ट्रियतासंयुक्त राज्य अमेरिका
भारत
अवस्थादिवंगत
पहिलुका पेशा
शोध वैज्ञानिक
अन्तरिक्षमे बिताएल समय
३१ दिन १४ घण्टा ५४ मिनेट[१]
चुनाव१९९४ नासा समूह
मिसनएसटिएस-८७, एसटिएस-१०७
मिसन प्रतिक चिन्ह
पुरस्कारकङ्ग्रेसनल स्पेस मेडल अफ अनर

कल्पना चावला (१७ मार्च १९६२ - १ फरवरी २००३), एक भारतीय अमेरिकी अन्तरिक्ष यात्रीअन्तरिक्ष शटल मिशन विशेषज्ञ छल[२] आ अन्तरिक्षमे जेनिहार प्रथम भारतीय महिला छल ।[३]कोलम्बिया अन्तरिक्ष यान आपदामे मरल सात यात्री दल सदस्यसभमे सँ एक छल।

प्रारम्भिक जीवन[सम्पादन करी]

भारतक बेटी-कल्पना चावला करनाल, हरियाणा, भारत|मे एक हिन्दु भारतीय परिवारमे जन्म भेल छल। हुन्कर जन्म १७ मार्च् सन् १९६२मे एक भारतीय परिवारमे भेल छल। हुन्कर पिताक नाम श्री बनारसी लाल चावला आ माताक नाम सन्जयोती छल। [४] हुन्कर उड़ानमे दिलचस्पी जहाँगीर रतनजी दादाभाई टाटासँ प्रेरित छल जे एक अग्रणी भारतीय विमान चालक आर उद्योगपति छल।[५][६]

शिक्षा[सम्पादन करी]

एम्स अनुसन्धान केन्द्र[सम्पादन करी]

नासा कार्यकाल[सम्पादन करी]

अन्तरिक्ष शटल सिम्युलेटर में चावला


पुरस्कार[सम्पादन करी]

मरणोपरान्त:

मेमोरिया[सम्पादन करी]

  • टेक्सास विश्वविद्यालय एल पासो (यूटीईपी) मे भारतीय छात्र संघ (आईएसए) द्वारा २००५ मे मेधावी छात्रों को स्नातक के लिए.[१९]कल्पना चावला यादगार छात्रवृत्ति कार्यक्रम स्थापित किया गया
  • छोटा तारा 51826 Kalpanachawla , एक सात प्रशंसा पत्र के नाम से कोलंबिया (Columbia)'चालक दलों[२०]
  • 5 फ़रवरी 2003 को, भारत के प्रधानमंत्री ने घोषणा की कि उपग्रहों के मौसम श्रृंखला, "METSAT ","कल्पना ". के नाम से होगा। श्रृंखला का पहला उपग्रहMETSAT-1 (METSAT-1)", भारत द्वारा12 सितम्बर 2002 को "कल्पना-1 (KALPANA-1)". के रूप में शुरू किया जाएगा "कल्पना-2 (KALPANA-2)"2007 से शुरू होने की उम्मीद है।[२१]
  • न्यूयॉर्क शहर में जैक्सन हाइट्स क्वींस (Queens) के 74. स्ट्रीट के नाम को 74. स्ट्रीट कल्पना चावला का रास्ताके रूप में पुनः नामकरण किया गया है
  • टेक्सास विश्वविद्यालय के Arlington (University of Texas at Arlington) (जहाँ चावला ने एयरोस्पेस इंजीनियरिंग में मास्टर विज्ञान की डिग्री1984 में प्राप्त की) में उसके सम्मान में एक शयनागार (dormitory), कल्पना चावला हॉल, के नाम से 2004 में.[२२] रखा गया
  • कल्पना चावला पुरस्कार कर्नाटक सरकार के द्वारा पुरस्कार के रूप में 2004 में युवा महिला वैज्ञानिकों के लिए[२३] स्थापित किया गया
  • पंजाब इंजीनियरिंग कॉलेज, में लड़कियों का छात्रावास कल्पना चावला के नाम पर है। इसके अतिरिक्त, INR (INR) के लिए पच्चीस हजार, एक पदक और एयरोनाटिकल इंजीनियरिंग विभाग के सर्वश्रेष्ठ छात्र के लिए प्रमाण पत्र और पुरस्कार को स्थापित किया गया है[२४]
  • नासा ने कल्पना के नाम से एक सुपर कंप्यूटर समर्पित किया है।[२५]
  • फ्लोरिडा प्रौद्योगिकी संस्थान (Florida Institute of Technology) के कोलंबिया ग्राम सूट के एक 'विद्यार्थी अपार्टमेंट परिसरों, में चावला सहित प्रत्येक अन्तरिक्ष यात्री के नाम पर हॉल है।
  • नासा के मार्स एक्सप्लोरेशन रोवर मिशन सात चोटियों के श्रृंखला की हिल्स के नाम से है कोलंबिया हिल्स (Columbia Hills) के नाम पर कल्पना चावला समेत सात अन्तरिक्ष यात्री जो कोलंबिया शटल आपदा बाद खो गया उनके नाम से चावला पहारी है, .
  • स्टीव मोर्स (Steve Morse) ने कोलंबिया त्रासदी की याद में डीप पर्पल (Deep Purple) बैंड ने एक गाना बनाया जिसे "संपर्क खोया" कहा इस एलबम पर केले = बनाना (Bananas).[२६] गीत पाया जा सकता है
  • उसका भाई, संजय चावला, ने टिप्पणी की "मेरे लिए मेरी बहन मरी नहीं, है। वह अमर है। क्या ऐसा नहीं है कि एक सितारा क्या है?वह आकाश में एक स्थायी सितारा है। वह हमेशा ऊपर दिखे जायेंगे जहाँ स वह सम्बंधित है "[२७]
  • उपन्यासकार पीटर दाऊद (Peter David) ने उनकी 2007 में अन्तरिक्ष यात्री के बाद चावलाका नाम shuttlecraft (shuttlecraft) के रूप में दिया है, स्टार ट्रेक (Star Trek) उपन्यास स्टार ट्रेक: अगली पीढ़ी: इससे पहले अनादर.[२८]
  • ज्योतिसर,कुरुक्षेत्र[२९] में हरियाणा सरकार ने तारामंडल बनाया जिसका नाम कल्पना चावला के नाम पर् रखा गया है।

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Life facts"। NASA। अन्तिम पहुँच February 27, 2014
  2. Salim Rizvi (December 11, 2006)। "Indo-US astronaut follows Kalpana's footsteps"। New York: BBC। अन्तिम पहुँच November 20, 2012Almost four years after the death of the first Indian-American astronaut Kalpana Chawla in the Columbia space shuttle disaster, Nasa has sent another woman of Indian origin into space.
  3. Nola Taylor Redd। "Kalpana Chawla: Biography & Columbia Disaster"Space.com। Tech Media Network। अन्तिम पहुँच November 20, 2012
  4. "अन्तरिक्ष शटल कोलंबिया की आपदा"। स्पेस टुडे। अन्तिम पहुँच 2007-06-08
  5. "अन्तरिक्षयात्री जीवनी, कल्पना चावला"। स्पेस.कॉम। मूलसँ 2003-01-17 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2007-06-02[मृत कड़ियाँ]
  6. "अन्तरिक्ष नायिका के अवसान का भारत में शोक"। CNN। अन्तिम पहुँच 2007-06-02[मृत कड़ियाँ]
  7. कल्पना चावला परिवार शिक्षा और पर्यावरण संस्थान
  8. कल्पना चावला पर एक विशेष जालस्थल
  9. नासा जीवनी - कल्पना चावला, पीएच.डी.
  10. कल्पना चावला की स्पेसफ़ैक्ट्स जीवनी
  11. कल्पना चावला एसटीएस-१०७कर्मचारी स्मारक
  12. कल्पना चावला - मिशन विशेषज्ञ[मृत कड़ियाँ]
  13. भारत के कोलंबिया अन्तरिक्ष यात्री[मृत कड़ियाँ] की याद में उपग्रह को पुनः नामित किया
  14. सात नायक, सात धर्म
  15. पत्रकारों केलिए जानकारी, डॉ॰ सी. कल्पना चावला, अन्तरिक्ष यात्री[मृत कड़ियाँ]
  16. कल्पना चावला के चित्र
  17. चावला के उद्देश्य
  18. अन्तरिक्ष यात्री यादगार संस्थान जालपृष्ठ[मृत कड़ियाँ]
  19. "Kalpana Chawla Memorial Scholarship"UTEP। अन्तिम पहुँच 2008-06-10
  20. "कोलंबिया के कर्मियों को श्रद्धांजलि"नासा जेपीएल। अन्तिम पहुँच 2007-06-10
  21. "ISRO METSAT Satellite Series Named After Columbia Astronaut Kalpana Chawla"। Spaceref.com। अन्तिम पहुँच 2007-06-10
  22. "More about Kalpana Chawla Hall"University of Texas at Arlington। अन्तिम पहुँच 2007-06-10[मृत कड़ियाँ]
  23. "Kalpana Chawla Award instituted"द हिन्दू। अन्तिम पहुँच 2007-06-10
  24. "Punjab Engineering College remembers Kalpana"। अन्तिम पहुँच 2007-06-10 {{cite web}}: Unknown parameter |pubgjflisher= ignored (help)[मृत कड़ियाँ]
  25. "NASA Names Supercomputer After Columbia Astronaut"About.com। अन्तिम पहुँच 2007-06-10
  26. HobbySpace - अन्तरिक्ष संगीत - रॉक / पॉप
  27. "'COLUMBIA IS LOST' A Muse for Indian Women"। LA Times (reprint on IndianEmbassy.org)। अन्तिम पहुँच 2007-06-02[मृत कड़ियाँ]
  28. डेविड, पीटर एक bicth;) स्टार ट्रेक: अगली पीढ़ी: इससे पहले अनादर, पृष्ठ 24.
  29. http://ibnlive.in.com/news/planetarium-in-kalpana-chawlas-memory/36993-11.htmlIBN समाचार[मृत कड़ियाँ]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

  • गुरदीप पन्धेर द्वारा सितारा-जीवन आर कल्पना चावलाके सपनाके बीच
  • इन्द्र गुप्ता द्वारा भारतके ५० सबसँ शानदार महिला (ISBN 81-88086-19-3)