हरिसिंहदेव

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
(हरसिंहदेवसँ पुनर्निर्देशित)
हरिसिंहदेव
मिथिलाक राजा
शासनकालसन् १३०४ - सन् १३२५
पूर्वाधिकारीशक्तिसिंहदेव
जन्मसिम्रौनगढ़[१]
मृत्युवर्तमान तीनपाटन, सिन्धुली जिला
खानदानमिथिलाक कर्नाट वंश
पिताशक्तिसिंहदेव

हरिसिंहदेव (जकरा हरि सिंह देव सेहो कहल जाएत अछि) कर्नाट वंशक एक राजा छल जे भारतमे रहल आधुनिक उत्तर बिहारक मिथिला क्षेत्र आ दक्षिण नेपालक किछ भाग पर शासन केनए छल।

ओ सन् १३०४ सँ सन् १३२५ धरि शासन केनए छल। ओ मिथिलाक कर्नाटक वंशक अन्तिम राजा छल। हुनकर युद्ध आ शान्ति मन्त्री चण्डेश्वर ठाकुर छल, जे प्रसिद्ध ग्रन्थ, राजनीति रत्नाकरक रचना केनए छल। गयासुद्दीन तुगलकक आक्रमण पश्चात् हरिसिंहक शासन समाप्त भऽ गेल आ ओ नेपालक पहाड़ दिस जाए कऽ लेल विवश भऽ गेल। हुनकर वंशज अन्ततः काठमाडौं उपत्यकाक मल्ल वंशक संस्थापक बनल, जे मैथिली भाषाक संरक्षक होमए केर लेल जानल जाएत अछि।

शासन[सम्पादन करी]

हरिसिंहदेवक शासनकाल केर मिथिलाक इतिहासमे एक ऐतिहासिक विन्दु मानल जाएत अछि, जहिमे हुनकर दू दशक शासनकालक समयमें कयक टा घटना घटित भेल छल। ओ मैथिल ब्राह्मणसभक लेल चारि-वर्ग प्रणाली जका सामाजिक परिवर्तन पेश केलक आ पाँजि प्रणाली विकसित केनए छल। हुनकर दरबारमे आबऽ वाला विद्वानसभ मिथिला पर एक स्थायी छाप छोड़लक।

विभिन्न ऐतिहासिक दस्तावेज आ शिलालेख अनुसार हरिसिंहदेवक अधीनस्थ मिथिला सैनिकद्वारा आक्रमणकारी मुस्लिम राजासभ सङ्ग कएक टा युद्ध लड़लक आ कतेको बेर ओ सभ विजयी भेल छल मुदा तुगलक सेना हुनका सभ केर पराजित कऽ मिथिला छोड़ए पर विवश कऽ देलक।

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Regmi Research Series, Volume 4"। 1972। p. 10। अन्तिम पहुँच 7 January 2018