सामग्री पर जाएँ

हिन्दुस्तानी भाषा

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
हिन्दुस्तानी
हिन्दी-उर्दू
देवनागरी और नस्तालीक़ लिपियों में लफ़्ज़ हिन्दुस्तानी
बाजल जाइवाला  स्थान:भारत, पाकिस्तान
प्रयोग क्षेत्र:भारतीय उपमहाद्वीप
मातृभाषी:60 करोड़ (हिन्दी)
20 करोड़ (उर्दू)
भाषा परिवार:
मानक रूप
शाखा भाषा:
देहलवी
कौरवी (ग्रामीण)
दक्खिनी (दक्कनी)
लिपि
आधिकारिक अवस्था
आधिकारिक भाषा
नियन्त्रण कर्ताकेन्द्रीय हिन्दी निदेशालय (हिन्दी, भारत);[]
राष्ट्रीय भाषा विकास परिषद (उर्दू, पाकिस्तान);
राष्ट्रीय उर्दू भाषा विकास परिषद (उर्दू, भारत)[]
भाषा कोड:
आइएसओ ६३९-१hi
आइएसओ ६३९-२hin
आइएसओ ६३९-३either:
hin – Hindi
urd – Urdu
भाषावेधशाला59-AAF-qa to -qf
क्षेत्र (लाल रंग) जहाँ हिन्दुस्तानी (देहलवी/कौरवि) मातृभाषा है
{{Infobox language/IPA
}}

हिन्दुस्तानी एक बहुकेन्द्रित भाषा छी जकर दू मानक बोली अछि, हिन्दी (अधिकांशतः संस्कृत) आ उर्दू (बहुत हद तक फारसी-अरबीकृत)। अतः एकरा हिन्दी-उर्दू सेहो कहल जाइत अछि। ई भारतपाकिस्तानक आन्तरिक संचार भाषा छी संक्षेप मे कहल जाय त उर्दू आ हिन्दी के मिश्रण के सामान्यतः "हिन्दुस्तानी" कहल जाइत अछि।

अधिकारिक दर्जा

[सम्पादन करी]

१९४७ स पहिने हिन्दुस्तानी कए ब्रिटिश राज द्वारा आधिकारिक तौर पर मान्यता भेटल छल। लेकिन आजादी के बाद के दौर में हिन्दुस्तानी शब्द के मुद्रा खतम होय गेलऽ छै आरू भारत या पाकिस्तान के सरकारऽ द्वारा एकरा कोनो आधिकारिक मान्यता नै देलऽ गेलऽ छै। भाषा के बदला में एकर मानक रूप हिन्दी आ उर्दू द्वारा मान्यता देल गेल अछि।[]

शब्दावली

[सम्पादन करी]

हिन्दुस्तानी मे फारसी आ अरबी मूलक लगभग ५५०० शब्द अछि।[] अंग्रेजी सँ उधार लेल गेल शब्दक सेहो काफी संख्या अछि, संगहि किछु अन्य यूरोपीय भाषा जेना पुर्तगाली आ हॉलैंडज (डच) सँ सेहो अछि।[]

सन्दर्भ

[सम्पादन करी]
  1. The Central Hindi Directorate regulates the use of Devanagari and Hindi spelling in India. Source: Central Hindi Directorate: Introduction सङ्ग्रहित १५ अप्रैल २०१० वेब्याक मेसिन
  2. "National Council for Promotion of Urdu Language", www.urducouncil.nic.in, मूलसँ २७ नवंबर २००७ मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ४ जुलाई २०२० 
  3. Schmidt, Ruth L (2003). Cardona, George. ed. Urdu. Routledge. pp. 318–319. आइएसबिएन 9780700711307. 
  4. Kuczkiewicz-Fraś, Agnieszka (2008). Perso-Arabic Loanwords in Hindustani. Kraków: Księgarnia Akademicka. प॰ x. आइएसबिएन 978-83-7188-161-9. 
  5. Chandola, Anoop Chandra (१९६३), "Some Linguistic Influences of English on Hindi", Anthropological Linguistics 5 (2): 9–13, आइएसएसएन 0003-5483, जेएसटिओआर 30022405