इस्ट इन्डिया कम्पनी

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
(ब्रिटिश इस्ट इन्डिया कम्पनीसँ पुनर्निर्देशित)
इस्ट इन्डिया कम्पनी
East India Company (EIC)
सार्वजनिक
उद्योगअन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, लागूऔषध तस्करी[१]
Fateभारत सरकार अधिनियम १८५८
स्थापना३१ दिसम्बर १६००
संस्थापकसभजोन वाट्स, जर्ज ह्वाइट
Defunct१ जुन १८७४ (1874-06-01)
मुख्यालय,
उत्पादनसभसुती, मखमल, नील, नून, मसालासभ, चायपत्ती, आ अफीम
औपनिवेशिक भारत
ब्रिटिश भारतीय साम्राज्य
भारतक शाही सत्तासभ
डच भारत१६०५–१८२५
डेनिश भारत१६२०–१८६९
फ्रान्सीसी भारत१७५९–१९५४

पुर्तगाली भारत
(१५०५–१९६१)
भारतक सभा१४३४–१८३३
पुर्तगाली इस्ट इन्डिया कम्पनी१६२८–१६३३

ब्रिटिश भारत
(१६१२–१९४७)
इस्ट इन्डिया कम्पनी१६१२–१७५७
भारतमे कम्पनी शासन१७५७–१८५८
ब्रिटिश राज१८५८–१९४७
बर्मामे ब्रिटिश शासन१८२४–१९४८
ब्रिटिश भारतमे रियासतसभ१७२१–१९४९
भारतक विभाजन
१९४७

इस्ट इन्डिया कम्पनी (इआइसी), अन्य नाम आदरणीय इस्ट इन्डिया कम्पनी (एचइआइसी), इस्ट इन्डिया ट्रेडिङ कम्पनी (इआइटिसी), या ब्रिटिश इस्ट इन्डिया कम्पनी, आ यदाकदा जोन कम्पनी,[२] कम्पनी बहादुर,[३] वा सोझे द कम्पनी कऽ नाम सँ जानल जाएवाला एक अङ्ग्रेज आ बादमे ब्रिटिश संयुक्त पुँजी कम्पनी छल।[४] एकर स्थापना पहिने मुगल भारतइस्ट इन्डिजक सङ्ग हिन्द महासागर क्षेत्रमे व्यापार करवाक लेल कएल गेल छल मुदा बादमे ई अपन कारोबार क्षेत्र किङ चीनक सङ्ग सेहो करऽलेल आरम्भ केनए छल। ई कम्पनीकेँ किङ चीनक सङ्ग युद्ध भेलाक बाद भारतीय उपमहाद्वीपक बहुत पैग क्षेत्र, दक्षिण पूर्व एसियाक उपनिवेशित हिस्सासभ आ ब्रिटिश हङकङ उपनिवेशिक क्षेत्र उपर कायम रहल एकाधिकार समाप्त भऽ गेल।

मूल रूप सँ ई कम्पनीकेँ विधान अनुसार लन्डनक गभर्नर आ कम्पनीकेँ कारोबारीद्वारा इस्ट-इन्डिज क्षेत्रमे कारोबार करवाक लेल[५][६] एकर स्थापना कएल गेल छल मुदा जल्दिए ई कम्पनी दुनियाक आधा क्षेत्रमे अप्पन कारोबारकेँ फैलेलक जहिमे खासकरि सुती, मखमल, नील, नून, मसालासभ, चायपत्ती, आ अफीम छल। ई कम्पनी भारतमे ब्रिटिश साम्राज्यक शुरुआत सँ सेहो शासन केनए छल।[७][८]जुलाई १८३३ मे हाउस अफ कमन्सक देल गेल अप्पन भाषणमे लर्ड म्याकाउले बतौने छल कि शुरुआते सँ, इस्ट इन्डिया कम्पनी हरदमे व्यापार आ राजनीति दुनूमे शामिल रहल छल, जेना कि ओकर फ्रान्सिसी आ डच समकक्षसभमे भेल छल।[९]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "The Opium War"। National Army Museum। अन्तिम पहुँच 29 December 2018
  2. Carey, W. H. (1882). 1882 – The Good Old Days of Honourable John Company. Simla: Argus Press. Archived from the original on 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923225934/http://www.bl.uk/learning/langlit/texts/empire/good/1882good.html. अन्तिम पहुँच तिथि: 2015-07-30. 
  3. "Company Bahadur"Encyclopaedia Britannica
  4. The Dutch East India Company was the first to issue public stock.
  5. Scott, William। "East India Company, 1817-1827"archiveshub.jisc.ac.uk (अंगरेजीमे)। Senate House Library Archives, University of London। मूलसँ 21 September 2019 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 20 September 2019 {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  6. Parliament of England (31 December 1600)। "Charter granted by Queen Elizabeth to the East India Company"en.wikisource.org। Wikimedia। अन्तिम पहुँच 20 September 2019Governor and Company of Merchants of London, Trading into the East-Indies
  7. Farrington, Anthony (2002) (enमे). Trading Places: The East India Company and Asia 1600–1834. British Library. आइएसबिएन 9780712347563. https://books.google.com/books/about/Trading_Places.html?id=6g5XwAEACAAJ. अन्तिम पहुँच तिथि: 21 September 2019. 
  8. "Books associated with Trading Places – the East India Company and Asia 1600–1834, an Exhibition"मूलसँ 30 March 2014 कऽ सङ्ग्रहित।
  9. Macaulay, Thomas Babington"Speech delivered to the House of Commons (10 July 1833)"Columbia University in the City of New York। Columbia University and Project Gutenberg। अन्तिम पहुँच 21 September 2018

बाहरी जडीसभ[सम्पादन करी]