छन्नूलाल मिश्र

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
छन्नूलाल मिश्र
Chhannulal Mishra
पुणे मे लाइव प्रदर्शन, जुलाई २००९
पृष्ठभूमि जानकारी
जन्म (१९३६-०८-०३) ३ अगस्त १९३६ (उमर ८७)
मूलहरिहरपुर, अजमगढ़ जिला, उत्तर प्रदेश, भारत
शैलीहिन्दुस्तानी शास्त्रीय संगीत, ठुमरी
कार्यसभगायक
सक्रियता वर्ष१९६० सँ वर्तमान
वेबसाइटhttp://chhannulalmishra.com/

पण्डित छन्नूलाल मिश्र (जन्मः ३ अगस्त १९३६) बनारससँ एक प्रसिद्ध हिन्दुस्तानी शास्त्रीय गायक छी[१], जे किरण घराना (स्कूल) के एक प्रसिद्ध व्यक्तित्व छी। हिन्दुस्तानी शास्त्रीय संगीत आ विशेष रूप सँ खयाल आ 'पुरब आङ' (अंग्रेजीः Purab Ang) ठुमरीक गायक छी। ओ 'शिरोमणि अवार्ड' सुर सिंगार संसाद, बम्बई, उत्तर प्रदेश संगीत नाटक अकादेमी अवार्ड, यु.पी. सरकार, यूपीक यश भारती पुरस्कार, भारत सरकार द्वारा संगीत नाटक अकादमी फेलोशिप आ बिहार संगीत शिरोमणि पुरस्कार पाए छल। हुनका २५ जनवरी २०१० मे पद्म भूषण, भारतक तेसर सर्वोच्च नागरिक सम्मान सँ सम्मानित कएल गेल छल। हुनका २०२० मे पद्म विभूषण भारतक दोसर उच्चतम नागरिक पुरस्कार सँ सम्मानित कएल गेल छल।[२][३]

प्रारम्भिक जीवन[सम्पादन करी]

छन्नूलाल मिश्रक जन्म ३ अगस्त १९३६ मे हरिहरपुर, यूपीक आजमगढ़ जिलामे भेल छल। हुनक दादा, गुडई महाराज शान्ता प्रसाद एक प्रसिद्ध तबला वादक छल। मिश्र अपन पिता बद्री प्रसाद मिश्र सँ छ वर्षक उमरमे संगीतक बारीकियक सिखलनि। छन्नूलाल मिश्रा केँ नौ वर्षक उमरमे हुनकर पहिल गुरु उस्ताद गनी अली साहब खयाल सिखौलनि। ओ पहिने अपन पिता बद्री प्रसाद मिश्रा सँ संगीत सिखलनि आ फेर किराना घरानाक 'उस्ताद अब्दुल गनी खान' सँ शिक्षा प्राप्त केलक। ओकरा बाद ठाकुर जयदेव सिंह ओकरा प्रशिक्षित केलक।

गायिका[सम्पादन करी]

ओ ठुमरी के लब्धप्रतिष्ठित गायक छथि। ओ किराना घराना आ बनारस गायकीक मुख्य गायक छी। ओ खयाल, ठुमरी, भजन, दादरा, कजरी आ चैतीक लेल जानल जाइत अछि। हुनकर संगीतक शिक्षा मुजफ्फरपुरमे भेल। चतुर्भुज स्थानमे एक कोठरीमे रहि संगीत साधना करैत छलाह। ओ किराना आ बनारस दूनू घराना सँ जुड़ल सधे-सहे कुशल गायक छथि।

एहिठाम हुनकर साधना केँ कोनो विशेष स्थान नहि भेटल। अपन उपेक्षासँ विवश भऽ लगभग चारि दशक पूर्व वाराणसी चलि गेल।

ओतय जा कऽ अपन संगीत साधनाक धार केँ तेज केलनि। पण्डित छन्नूलाल मिश्र किराना आ बनारस घरानाक मिश्रित ठुमरी गायक छी।

ओ खयाल, ठुमरी, भजन, दादरा, कजरी आ चैती गायकीक लेल सेहो प्रसिद्ध छल।

डिस्कोग्राफी[सम्पादन करी]

ऑडियो रिलीज[सम्पादन करी]

  • रामचरितमानस - एल्बममे श्रीरामक जीवन यात्रा/कथाक बारेमे ६ ट्रैक अछि, शाब्दिक अर्थ अछि श्रीरामक चरित्रक हृदय
  • अंजलि: १० ट्रैक वाला ऑडियो सीडी जाहिमे चारि टा स्तुत, दू श्लोक, दू चालिसास, एकटा स्तोत्र आ एकटा वनानन्दक विभिन्न पहलुक समर्पित एकटा शामिल अछि। दुर्गा, महाकाली, काली, सरस्वती, विंध्यश्वरी, सीतला, गङ्गा , भवानी
  • होली के बात – टेसू के फूल
  • शिव विवाह (हिन्दी: शिव के रामचरितमन के रामचरितमान के विवाह के साथ गायल गेल रामचरितमानस के विवाह के साथ शिव समर्पित रामचरितमान के विवाह के साथ शाब्दिक रूप सँ 'शिव के विवाह') ऑडियो सीडी
  • बनारस के भावना: दू खयाल, दू थुमरी आ दू द दादा वाला ऑडियो सीडी।
  • कृष्ण: बनारस के दिल से: कृष्ण को समर्पित नौ गीतों वाली ऑडियो सीडी।
  • सुन्दरकाण्ड (हिन्दी: हनुमान जीक संग गायनक संग-संग हनुमान जीक समर्पित तुलसीदास केरऽ रामचरितमन केरऽ पूरा सुन्दरकाण्ड के पूरा सुन्दरकाण्ड संग चारि ऑडियो सीडी केरऽ एक सेट के साथ चारि ऑडियो सीडी केरऽ एक सेट के साथ हनुमान जी के साथ समर्पित चारि ऑडियो सीडी केरऽ एक सेट के साथ चारि ऑडियो सीडी केरऽ एक सेट के साथ.
  • लिविंग रूम सँ संगीत -छन्नूलाल मिश्र
  • मकार makcd०२७ ख्याल ८ - पंडित छन्नूलाल मिश्र गीतात्मक परम्पराक अभिलेखन।

बॉलीवुड गीतसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. Ganapathy, T. K. (23 February 2012)। "Spirited show by veterans"The Hindu। अन्तिम पहुँच 4 November 2023
  2. Singh, Binay (January 25, 2020)। "Varanasi: Pt. Chhannulal Mishra gets Padma Vibhushan Award"The Times of India (अंगरेजीमे)। अन्तिम पहुँच 2020-01-26
  3. "Ministry of Home Affairs" (PDF)padmaawards.gov.in। अन्तिम पहुँच 25 January 2020

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]