विज्ञानके इतिहास

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश

विज्ञानके इतिहास विज्ञानके विकासके अध्ययन अछि, दुनु प्राकृतिक आ सामाजिक विज्ञान सहित (कला आ मानविकी के इतिहास छात्रवृत्ति के इतिहास कहाइत अछि)।[१] and timekeeping.[२][३] विज्ञान प्राकृतिक संसारके बारेमे अनुभवजन्य, सैद्धांतिक आ व्यावहारिक ज्ञानके एगो शरीर अछि, जे वैज्ञानिकसभ निर्माण केने छल जे पर्यवेक्षण, व्याख्या, आ वास्तविक विश्व घटनाके भविष्यवाणीमे जोड दैत अछि। एकर विपरीत, विज्ञानके हिस्टोरोग्राफी विज्ञानके इतिहासकारसभ प्रयोग केने विधिसभके अध्ययन करैत अछि।

प्राचीन सभ्यता[सम्पादन करी]

प्रागैतिहासिक काल सऽ, सलाह ज्ञान वाचिक परम्परा के रूप में पीढ़ी दर पीढ़ी आगु बढ्हैत रहल अछि। उदाहरण के लेल, मक्का के कृषि के लेल गृहीकरण दक्षिणी मेक्सिको में ९००० वर्षों पूर्व, लिपि के विकास से व पूर्व दिनांकित कारल ग्याल छेल ।[४][५][६] ई प्रकार पुरातात्त्विक प्रमाणों के अनुसार साक्षरतापूर्व समाज में खगोलीय ज्ञान के विकास के संकेत मिलैत अछि।[७][८]

पोस्ट-शास्त्रीय विज्ञान[सम्पादन करी]

मध्य युगमे शास्त्रीय शिक्षा तीन प्रमुख भाषिक संस्कृति आ सभ्यतामे जारी रह्ल: ग्रीक (बाइजान्टिन साम्राज्य), अरबी (इस्लामिक संसार), आ ल्याटिन (पश्चिमी यूरोप)।

युरोपमे विज्ञानके प्रभाव[सम्पादन करी]

आधुनिक विज्ञान[सम्पादन करी]

भौतिक विज्ञान[सम्पादन करी]

रसायन विज्ञान[सम्पादन करी]

भूविज्ञान[सम्पादन करी]

खगोल विज्ञान[सम्पादन करी]

शैक्षिक अध्ययन[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. Linda E. Voigts, "Anglo-Saxon Plant Remedies and the Anglo-Saxons", Isis, 70 (1979): 250–268; reprinted in Michael H. Shank, The Scientific Enterprise in Antiquity and the Middle Ages, Chicago: Univ. of Chicago Pr., 2000, pp. 163–181. आइएसबिएन ०-२२६-७४९५१-७.
  2. Faith Wallis, Bede: The Reckoning of Time, Liverpool: Liverpool Univ. Pr., 2004, pp. xviii–xxxiv. आइएसबिएन ०-८५३२३-६९३-३.
  3. Hendrix, Scott E. (2011)। "Natural Philosophy or Science in Premodern Epistemic Regimes? The Case of the Astrology of Albert the Great and Galileo Galilei"Teorie Vědy / Theory of Science33 (1): 111–132। अन्तिम पहुँच 20 फरबरी 2012
  4. Matsuoka, Yoshihiro; Vigouroux, Yves; Goodman, Major M.; Sanchez G., Jesus; Buckler, Edward; Doebley, John (30 अप्रैल 2002)। "A single domestication for maize shown by multilocus microsatellite genotyping"Proceedings of the National Academy of Sciences99 (9): 6080–6084। Bibcode:2002PNAS...99.6080Mdoi:10.1073/pnas.052125199PMC 122905PMID 11983901 {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
  5. Sean B. Carroll (May 24, 2010),"Tracking the Ancestry of Corn Back 9,000 Years" New York Times.
  6. Francesca Bray (1984), Science and Civilisation in China VI.2 Agriculture pp 299, 453 writes that teosinte, 'the father of corn' helps the success and vitality of corn when planted between the rows of its 'children', maize.
  7. Hoskin, Michael (2001). Tombs, Temples and their Orientations: a New Perspective on Mediterranean Prehistory. Bognor Regis, UK: Ocarina Books. आइएसबिएन 0-9540867-1-6 
  8. Ruggles, Clive (1999). Astronomy in Prehistoric Britain and Ireland. New Haven: Yale University Press. आइएसबिएन 0-300-07814-5 

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]