सोना

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
सोना,  79Au
सामान्य गुण
नाम, चिन्हसोना, Au
उच्चारण/ˈɡld/
उपस्थितिmetallic yellow
पेरियोडिक तालिकामे नाम- सोना
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (unknown chemical properties)
Flerovium (post-transition metal)
Ununpentium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Ununseptium (unknown chemical properties)
Ununoctium (unknown chemical properties)
Ag

Au

Rg
platinumसोनाmercury
परमाणविक क्रम (Z)79
समूह, खण्डgroup 11, d-block
अवधिperiod 6
तत्व श्रेणी  transition metal
मानक परमाणविक भार (±) (Ar)196.966569(4)
इलेक्ट्रोन वितरण[Xe] 4f14 5d10 6s1
प्रति आवरण
2, 8, 18, 32, 18, 1
भौतिक गुण
स्थितिsolid
गलनाङ्क1337.33 के ​(1064.18 °से, ​1947.52 °फे)
क्वथनाङ्क3129 के ​(2856 °से, ​5173 °फे)
घनत्व नजदिक गृ.ता.19.30 ग्रा/सेमी
एम.पी.तरल विन्दु नजदिक17.31 ग्रा/सेमी
विलय उष्मा12.55 kJ/mol
वाष्पीय ताप324 kJ/mol
वाष्पीकरण उष्मा25.418 J/(mol·K)
वाष्प दवाब
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1646 1814 2021 2281 2620 3078
परमाणविक गुण
अक्सिडेसन अवस्थासभ-1, 1, 2, 3, 4, 5
(amphoteric oxide)
इलेक्ट्रोनिगेटिभिटीPauling scale: 2.54
परमाणविक अर्धव्यासempirical: 144 pm
सहसंयोजक अर्धव्यास136±6 pm
भ्यान डर वाल्स रेडियस166 pm
विविध
स्फटिक संरचनाface-centered cubic (fcc)
Face centered cubic सोनाक स्फटिक संरचना
ध्वनि तीव्रता कमजोर सरिया2030 m/s (at r.t.)
तापीय प्रसार14.2 µm/(m·K) (at 25 °से)
उष्मीय चालकता318 W/(m·K)
विधुतीय प्रतिरोधकर्ता22.14 n Ω·m (at 20 °से)
चुम्बकीयdiamagnetic
युवा मोडुलस79 GPa
सियर मोडुलस27 GPa
थोक मोडुलस180 GPa
विष अनुपात0.44
मोस् कठोरता2.5
भिकर्स कठोरता216 MPa
ब्राइनेल कठोरता25 HB MPa
सिएएस क्रम7440-57-5
सोनाक सर्वाधिक स्थिर समस्थानिक
आइसो एनए अर्धायु काल डिएम डिई (MeV) डिपी
195Au syn 186.10 d ε 0.227 195Pt
196Au syn 6.183 d ε 1.506 196Pt
β 0.686 196Hg
197Au 100% 197Au is stable with 118 neutrons
198Au syn 2.69517 d β 1.372 198Hg
199Au syn 3.169 d β 0.453 199Hg
| सन्दर्भसभ

सोना एक धातु छी जेकर ल्याटिनमे चिन्ह Au रहल अछि एकरा अउरम (Aurum) वा छोटकरीमे "Au" सेहो लिखल जाइत अछि । ई एक (रासायनिक तत्व छी । एकर परमाणु संख्या ७९ छी ।

सोना

सोना कऽ विश्वव्यापी मान्यता कऽ कारण, ई बहुमुल्य धातु छी आ एकरा सुख कऽ गहना आ दुःख कऽ खजाना सेहो कहिक कहल अपनसभके समाजमे प्रचलित अछि जेकर कारण सोना कऽ महत्व कऽ टेवा दऽ सकै छी । सोना आ चाँदी बजार पत्रिका कऽ सम्पादक प्रकाश समीर कऽ अनुसार नेपाली मौलिक गहनासभमे सोना कऽ अत्याधिक प्रयोग होएसँ सेहो नेपालमे सोना कऽ महत्वमे वृद्धि भेल बतावैत अछि । विकसित मुलुकसभमे आधुनिक मेसिनसभद्धारा कम तौलमे सोना कऽ गहना तयार कएल जाइसँ सेहो नेपालमे ओ नै रहल आ एखनो सेहो नेपाली मौलिक गहनासभ बेसी मात्रामे चलैसँ सोना कऽ खपत नेपालमे अत्याधिक होएत अछि, समीर कऽ कहनाई अछि । बहुतरास समयधरि सोना आ चाँदी कऽ क्षेत्रमे क्रियाशिल पत्रकार प्रकाश समीर नेपालमे सोना कऽ कारोबारमे निश्चित मापदण्ड नै बनलाक कारण एकर कारोबारमे समस्या देखल गेल सेहो बतावैत अछि ।