कन्हैयालाल माणिकलाल मुन्शी

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
कन्हैयालाल माणिकलाल मुन्शी
मुन्शी अपन शुरुआती साठ सालमे
जन्म३० दिसम्बर १८८७
मृत्यु८ फरबरी १९७१(१९७१-०२-०८) (८३ वर्ष)
मुम्बई, भारत
व्यवसायस्वतन्त्रता सेनानी, राजनीतिज्ञ, वकील, लेखक
प्रसिद्धि कारणभारतीय विद्या भवन कऽ संस्थापक (१९३८)
बम्बई राज्य कऽ गृह मन्त्री (१९३७-४०)
भारत कऽ एजेन्ट जनरल हैदराबाद राज्य (१९४८)
सदस्य भारत कऽ संविधान सभा
संसद सदस्य
कृषि र खाद्य मन्त्री (१९५२-५३)
उत्तर प्रदेश कऽ राज्यपाल (१९५२-५७)
राजनीतिक दलस्वराज पार्टी, भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस, स्वतन्त्र पार्टी, जन संघ
जीवनसाथी(सभ)अतिलक्ष्मी पाठक, लेलावती शेठ
बालबच्चाजगदीश मुन्शी, सरला शेठ, उषा रघुपति, लता मुन्शी, गिरीश मुन्शी


कन्हैयालाल माणिकलाल मुन्शी (२९ दिसम्बर, १८८७ - ८ फरबरी, १९७१) भारत के स्वतन्त्रता सनग्राम सेनानी, राजनेता, गुजराती एवम हिन्दी कऽ ख्यातिनाम साहित्यकार तथा शिक्षाविद छल । ओ भारतीय विद्या भवन कऽ स्थापना केलक।

परिचय[सम्पादन करी]

कन्हैयालाल मुन्शी कऽ जन्म भड़ौच, गुजरात कऽ उच्च सुशिक्षित भागर्व ब्राह्मण परिवारमे भेल छल । एक प्रतिभावान विद्यार्थीक तौर पर मुन्शी कानून कऽ पढई केलक। विधि स्नातक कऽ पश्चात हुनका मुम्बईमे वकालत केलक। एक पत्रकार कऽ रूपमे सहो सफल रहल । गान्धी जीके साथ १९१५ मे यंग इंडिया के सह-सम्पादक बनल । कई अन्य मासिक पत्रिका कऽ सम्पादन केलक। ओ गुजराती साहित्य परिषद मे प्रमुख स्थान पावलक आ अपन कुछ मित्र कऽ साथ १९३८ अन्त मे भारतीय विद्या भवनस्थापना केलक।[१] ओ हिन्दीमे ऐतिहासिक आ पौराणिक उपन्यास कहानी लेखक कऽ रूपमे प्रसिद्ध अछि , हुनका प्रेमचन्द क साथ हंस कऽ सम्पादन दायित्व सेहो सम्भालाक। १९५२ सँ १९५७ तक ओ उत्तर प्रदेश कऽ राज्यपाल रहल । वकील, मन्त्री, कुलपति आ राज्यपाल जहिना प्रमुख पर्दा पर कार्य करैत ओ ५० सँ अधिक पुस्तक लिखक । एहिमे उपन्यास, कहानी, नाटक, इतिहास, ललित कलाएँ आदि विषय शामिल अछि। १९५६ मे ओअखिल भारतीय साहित्य सम्मेलन कऽ अध्यक्षता सेहो भेल ।

प्रमुख कार्य[सम्पादन करी]

साहित्यिक कृति[सम्पादन करी]

उनकर कुछ प्रमुख रचना निम्न अछि-


एहिके अतिरिक्त निम्नलिखित कृति अंग्रेजीमे अछि-

  1. "Kulapati K.M. Munshi" (एचटीएमएल) (अंग्रेज़ीमे)। लाइव इंडिया.कॉम। {{cite web}}: Unknown parameter |accessmonthday= ignored (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)