नेपालक चिड़ैसभक सूची

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश

नेपालमे दर्ज चिड़ैसभक प्रजातिक एक सूची छी। नेपालमे कूल ८८६ प्रजातिक चिड़ैसभ दर्ज कएल गेल अछि,[१] जहिमेसँ एक मूल प्रजातिक चिड़ै[२] आ एक टा मनुष्यद्वारा विकास कएल गेल अछि। नेपालमे दर्ज कएल गेल चिड़ैसभमेसँ ४७ प्रजातिसभ खतराक स्तर पर अछि। हिमालयी मोनाल (नेपाली: डाँफे) नेपालक राष्ट्रिय चिड़ै छी।[३]

कयन श्रेणीसभ उजागर करवाक लेल निम्नलिखित चिह्नक उपयोग कएल गेल अछि। सामान्यतया देशी प्रजातिसभ एहिमेसँ कोनो श्रेणीमे नहि अबैत अछि।

  • कहियो काल - नेपालमे कहियो-काल मात्रे देखऽमे अबैत अछि
  • मूल - नेपालक मूल निवासी
  • प्रचलित - नेपालक मूल निवासी नहि मुदा मनुष्यद्वारा प्रचलित जाति
  • विलुप्त - नेपालमे विलुप्त मुदा अन्य स्थान पर जीवित
  • घरेलू - किछ चिड़ैसभ जे अप्पनसभक घरक अगल बगल रहैत होए

मछरेङ्गा चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर वैज्ञानिक नाम क्षेत्रीय भाषामे टिप्पणी अन्य नाम
मछरेङ्गा Kingfisher
हिन्दी: रामचिरैया ई छोट आ मध्य आकारक रङ-बिरङ्गी चिड़ै जातिक समूह छी।
नेपाली: माटीकोरे
छोटकी मछरेङ्गा Common Kingfisher
Alcedo atthis
(Linnaeus, 1758)
हिन्दी: छोटा किलकिला, छोटा रामचिरैया, शरीफन
नेपाली: सानो माटीकोरे
संस्कृत: लघु मीनरंक[४]
भोजपुरी: मछरेंगा
चितकाबर मछरेङ्गा Pied Kingfisher
Ceryle rudis
(Linnaeus, 1758)
हिन्दी: चितला कौडियाल
नेपाली: छिरबिरे माटीकोरे
संस्कृत: सबल मीनरंक
बड़की चितकाबर मछरेङ्गा Crested Kingfisher
Megaceryle lugubris
(Temminck, 1834)
नेपाली: ठूलो छिरबिरे माटीकोरे
स्वेतकण्ठ मछरेङ्गा White-Throated Kingfisher
Halcyon smyrnensis
(Linnaeus, 1758)
हिन्दी: श्वेतकण्ठ कौड़िल्ला
नेपाली: सेतोकन्ठे माटीकोरे
संस्कृत: चन्द्रकान्त मीनरंक
बड़की मछरेङ्गा Stork-Billed Kingfisher
Pelargopsis capensis
(Linnaeus, 1766)
हिन्दी: बदामी कौड़िल्ला, बडा किलकिला
नेपाली: ठूलो माटीकोरे

सुगवा सीकी चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
सुगवा सीकी Bee-Eater
सीकी सुगना, सुगवा कीड़ीखौकी
हरियर सुगवा सीकी Green Bee-Eater
सुगापंखी सुगवा सीकी

अर्जुनक चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
खजिन चिड़ैयाँ White Wagtail
सोन चिड़ैयाँ Citrine Wagtail

बाज, गिद्ध, गरुड चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
शिकरा Shikra
सिकरा, शिकरा बाज
यूरेसीय छोटकी बाज Eurasian Sparrowhawk
लाल गर्दनिबला छोटकी बाज Red-Necked Falcon
चिल्होरि Kite
करिया पीठबला उजरा चिल्होरि Black-Winged Kite
करिया चिल्होरि Black Kite
गिद्ध Vulture
गीद्ध, गीध
भारतीय गिद्ध Indian Vulture
हिमालयी गिद्ध Himalayan Vulture
सोन गिद्ध Red-Headed Vulture
यूरेसीय गिद्ध Griffon Vulture
छोटका भूरा गिद्ध Slender-Billed Vulture
गरुड़ Eagle
बड़का चिल्होरि
मैदानी गरुड़ Steppe Eagle
स्वर्णिम गरुड़ Golden Eagle
भारतीय चितकाबर गरुड़ Indian Spotted Eagle
चितकाबर गरुड़ Greater Spotted Eagle
कारी गरुड़ Black Eagle
सर्पभक्षी चितकाबर गरुड़ Crested Serpent Eagle

घरेलू चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
कौआ House Crow
घरैया कौआ
कारकौआ Indian Jungle Crow
कागा, बनैया कौआ
मएना Common Myna
देशी मएना, साधारण मएना आ सामान्य मएना
कचबचिया Rufous Treepie
बगरा House Sparrow
बगड़ा, घरैया बगरा
बनैया बगरा Eurasian Tree Sparrow
बनैया बगड़ा
बगेरी Alauda
बगेड़ी
यूरेसीय बगेरी Eurasian Skylark
छोटकी बगेरी Oriental Skylark
छोटकी बगेड़ी

बगुला आ बगुली चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
बगुली Yellow Bittern
छोटकी बगुला Little Egret
मवेशी बगुला Cattle Egret
खेतक बगुला
बड़की बगुला Great Egret
मझिली बगुला Intermediate Egret

कोइली चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
पपीहा Common Hawk-Cuckoo
कोइली Asian Koel
हरियर कोइली Asian Emerald Cuckoo
चातक Jacobin Cuckoo
स्वाती चिड़ै
मोहखा Greater Coucal
मोखा

पानिकौआ चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
पानिकौआ Great Cormorant
पानिकौर
भारतीय पानिकौआ Indian Cormorant
भारतीय पानिकौर

परबा आ पोरकी चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
पोरकी Spotted Dove
पौड़की
परबा Domestic Pigeon
भागल पोशुआ परबा Feral Pigeon
पोशुआ परबा Fancy Pigeon

राजहंस चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
राजहंस Flamingo
बड़का राजहंस Greater Flamingo

कठखोद्धी चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
कठखोद्धी Woodpecker
कठखोधी
बङ्गला कठखोद्धी Black-Rumped Flameback
हिमालयी कठखोद्धी Himalayan Woodpecker
दार्जिलिङ कठखोद्धी Darjeeling Woodpecker
पियर कलगी कठखोद्धी Yellow-Crowned Woodpecker

मएना चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
पहाड़क मएना Common Hill Myna
जङ्गली मएना Jungle Myna
बनैआ मएना
ब्राह्मिनी मएना Brahminy Starling
बभनी मएना
नीर मएना Bank Myna
धार मएना, सिलेटी मएना, बरद मएना
पहाड़ी मएना Indian Golden Oriole
सिरोली Pied Myna
सिरोली मएना
कारीमाथ पहाड़ी मएना Black-Hooded Oriole

अन्य चिड़ैसभ[सम्पादन करी]

नाम अङ्ग्रेजी नाम तस्विर टिप्पणी
बगरी Baya Weaver
बगड़ी
टिटही Red-Wattled Lapwing
मयूर Indian Peafowl
दहियल Oriental Magpie-Robin
हिमालयी कचबचिया Grey Treepie
सिरौली Indian Roller
नकली नीलकण्ठ
नीलकण्ठ Indian Robin
असली नीलकण्ठ
डोकहर Lesser Adjutant
राजडोकहर Greater Adjutant
हँसुआ दाबी Asian Openbill
घोङ्गफोड़ा
उल्लू Owl
मुँहदुस्सा
धनछुआ Ashy Drongo
करिया धनछुआ Black Drongo
देशी सुग्गा Rose-Ringed Parakeet
सुग्गा Parrot
सूगा
चकोर Chukar Partridge
माटिखोद्धी Eurasian Hoopoe
माटिखोधी
सिल्ली Lesser Whistling Duck
सील्ली
चकबा Ruddy Shelduck
चकेबा, चकेवा
बत्तख Common Shelduck
हंसक Bar-Headed Goose
जलपद
हंस Swan
मूक हंस Mute Swan
महाराज हंस Whooper Swan
टुन्ड्रा हंस Tundra Swan
कबार Glossy Ibis
करांकुल Red-Naped Ibis
कड़ाङ्कुल
श्वेत करांकुल Black-headed ibis

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Bird Conservation Nepal"www.birdlifenepal.org (अङ्ग्रेजीमे)। मूलसँ 2020-06-03 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2020-05-08 {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. "The Spiny Babbler, Nepal's only endemic bird, fascinates ornithologists and bird lovers alike – OnlineKhabar" (अङ्ग्रेजीमे)। अन्तिम पहुँच 2020-05-08{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. "राष्ट्रिय चरा डाँफे संकटमा किन"बिबिसी नेपाली (नेपालीमे)। 2018-08-02। अन्तिम पहुँच 2020-05-08
  4. Dave, K. N., 1884-1983. (2005). Birds in Sanskrit literature : with 107 bird illustrations (Rev. ed संस्करण). Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. आइएसबिएन 81-208-1842-3. OCLC 213224574. https://www.worldcat.org/oclc/213224574. 

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]