मुक्तिनाथ

मुक्तिनाथ Muktinath
मुक्तिनाथ मन्दिर
मुक्तिनाथ Muktinath नेपालक नक्सामे मुक्तिनाथक मन्दिर
निर्देशाङ्क:	२८°४९′०″उ॰ ८३°५२′१५″पू॰
नाम
वास्तविक नाम:	मुक्तिनाथक मन्दिर
अवस्थिति
देश:	नेपाल
राज्य/अञ्चल:	धवलागिरी
जिला:	मुस्ताङ
स्थान:	मुक्तिनाथ, जोमसोम
कला आ संस्कृति
मुख्य देवता:	मुक्तिनाथ,विष्णु
वास्तुशैली:	द्रबिड शैली
वेबसाइट:	muktinath.org

मुक्तिनाथ हिन्दू तथा बौद्धमार्गीसभक लेल एक महत्वपूर्ण तिर्थस्थल छी । ई तिर्थस्थल समुद्र सतहसँ ३,७१० मीटरक उचाईमे नेपालक हिमालय पारक मुस्ताङ जिलामे अवस्थित अछि । ई मन्दिरके हिन्दूसभ मुक्ति क्षेत्र तथा बौद्धमार्गीसभ तिब्बती भाषामे छुमिङ ग्यात्सा (अर्थ 'सय पानी') कहैत अछि । तिब्बती बौद्धमार्गीसभक २४ तान्त्रिक स्थानसभमे सँ छुमिङ ग्यात्सा सेहो एक छी । मुक्तिनाथ वैष्‍णव सम्प्रदायक सेहो प्रमुख मन्दिरसभमे सँ एक छी । ई तिर्थस्थल शालिग्राम भगवानक लेल प्रसिद्ध रहल अछि । शालिग्राम बास्तवमे एकटा पवित्र शिला छी जकरा हिन्दू धर्ममे पुजनिय मानल जाइत अछि । ई मुख्य रुपमे कालीगण्डकी नदीमे मिलैत अछि । जहि क्षेत्रमे मुक्तिनाथ अवस्थित अछि ओ ठामके मुक्तिक्षेत्र कहल जाइत अछि । हिन्दु धार्मिक मान्‍यताक आधारमे ई एहन क्षेत्र छी, जतय लोकसभके मुक्ति अथवा मोक्ष प्राप्‍त होइत अछि । मुक्तिनाथक यात्रा जटिल अछि मुदा तबो हजारो सङ्ख्यामे हिन्दू धर्मावलम्बी एतय तिर्थ करैलेल आबैत अछि । ई हिन्दु धर्मक दुर्गम तिर्थस्थलमे सँ एक छी।

पौराणिकता

मुक्तिनाथ १०८ दिव्‍य देशसभमे एक स्थान छी । ई 'दिव्‍य देश' वैष्‍णवसभक पवित्र मन्दिर छी । पारम्परिक रूपमे भगवान विष्‍णुक शालिग्राम शिलाक रूपमे पूजा कएल जाइत अछि । ई शिलाक निर्माण प्रागैतिहासिक कालमे पाबल जाइवाला किराक जीवाश्‍मसँ भेल छल, जे मुख्‍यत: टेथिस सागरमे पाबल जाइत छल । जतय टेथिस सागर अवस्थित छल ओ ठाम अखन हिमालय पर्वत अछि । पौराणिक मान्‍यतासभक अनुसार शालिग्राम शिलामे विष्‍णुक निवास होइत छल । एहि सम्बन्धमे अनेक पौराणिक कथासभमे सेहो प्रचलित अछि । याह कथासभमे एक कथाक अनुसार जब भगवान शिव जालन्धर नामक असुरसँ युद्धमे नै जित सकल तखन भगवान विष्‍णु हुनकर मद्दत केनए छल ।

चित्र दीर्घा

• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
• 
  मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र

बाह्य लिङ्कसभ

• http://www.nagariknews.com/nagarik-sanibar/story/20391.html
• http://m.setopati.com/samaj/5191/
• http://www.globenepal.com/2013-04-26-18-13-45/211-2013-05-14-05-57-10.html
• http://eadarsha.com/यात्रा-मुक्तिनाथ/
• http://imagekhabar.com/samachar/detail/37144/62/.shtml सङ्ग्रहित २०१६-०३-०९ वेब्याक मेसिन
• मुक्तिनाथ आ मार्फा सङ्ग्रहित २०१६-०३-०५ वेब्याक मेसिन