सुमात्रा

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
सुमात्रा
Native name:
सुमातेरा
سومترا
सुमात्रा
भूगोल
स्थानइन्डोनेसिया
निर्देशाङ्क००°उ॰ १०२°पू॰ / ०°N १०२°E / 0; 102निर्देशाङ्क: ००°उ॰ १०२°पू॰ / ०°N १०२°E / 0; 102
Archipelagoसुन्दा टापुसमूह
क्षेत्रफल४,७३,४८१ किमी (१,८२,८१२ वर्ग माइल)
उच्चतम उन्न्तांश३,८०५ m (१२,४८४ ft)
उच्चतम विन्दुकेरिन्ची
प्रशासन
इन्डोनेसिया
प्रदेशअाचेह, बेङ्कुलु, जम्बी, लाम्पुङ, रियाउ, पश्चिम सुमात्रा, दक्षिण सुमात्रा, उत्तर सुमात्रा
पैग settlementमेदान (pop. 2,097,610)
जनसाङ्ख्यिकी
जनसङ्ख्या50,180,000 (as of 2014)
जनघनत्व१०५ /km (२७२ /sq mi)
जनजाती समूहअाचेली, बाताक, मिनाङ्कबाउ, मले, चिनिया

सुमात्रा (इन्डोनेसियाली: सुमातेरा) पश्चिम इन्डोनेसियामे रहल सुन्दा टापुसमूह अन्तर्गतक एकटा पैग टापु छी। सुमात्रा पूर्ण रूपमे इन्डोनेसियाक एकलौटी अधिनमे रहल टापुसभ मध्ये (बोर्नियो तथा न्युगिनीसँ छोट भेला वाजुदो ओ टापुसभ अन्य देशसभसँ बाँडिएल अछि ) सबसँ पैग आ विश्वभरमे छठा पैग टापु छी। एकर क्षेत्रफल ४,७३,४८१ वर्ग किलोमिटर (सँगैक रियाउ आ बाङ्का बेलितुङ टापु बाहेक) अछि। सुमात्रा अण्डाकार ई उत्तरपश्चिमसँग दक्षिणपूर्वदिश छड्के परै बसल अछि । एकर पश्चिम, उत्तरपश्चिम आ दक्षिणपश्चिममे हिन्द महासागर रहल अछि महासागर पारि सिमेउलु, निआस आ मेन्तावाई टापूसभ रहल अछि । उत्तरपूर्वमे मलाक्का स्ट्रेट नामक साँघुरो पानीक भागसँ ई टापुके युरेसियाली भूखण्डमे रहल माले प्रायद्विपसँग छुट्याएल अछि। तहिना दक्षिणपूर्वमे सुन्दा स्ट्रेट नामक अर्को साँघुरो पानीक भागसँ एकरा जाभासँग छुट्याएल अछि । सुमात्राक उत्तरी किनारा अन्डामान टापुसँ जोडिएल अछि माने दक्षिणी किनारामे करिमाता स्ट्रेट नामक साँघुरो पानीक भाग तथा जाभा समुद्र आ एकर पारीपट्टि बाङ्का आ बेलितुङ टापु रहल अछि । पैग सङ्ख्यामा सकृय ज्वालामुखीसभ रहल बुकित बरिसान पहाडके ई टापुक मेरुदण्डक रूपमे लैइत अछि। सुमात्राक उत्तरपूर्वमे पैग समथर भूभागसभ, सिमसारयुक्त होचो जमिन, घना जङ्गल तथा जटिल नदीनालासभसँ भरल अछि। ई टापुक बिचसँ पश्चिम सुमात्रा आ रिआउ प्रदेश होएत भूमध्य रेखा होएके कारण अतह मौसम उष्ण, गर्मी आ आर्द्र अछि। सुमात्रामे बहुत प्रकारक वनस्पति तथा जीवजनावरसभ पावैत अछि। कोनो बखत हिमरक भूभाग घना उष्ण प्रदेशीय वर्षा वनसँ (ट्रपिकल रेन फरेस्ट) ढाकल अछि । मुदा बिगत ३५ वर्षमे अतके लगभग ५०% वन विनाश भऽ चुकल अछि। स्थानीय रूपमे पाएल बहुत प्रजातिसभ जोखिममे परल अछि । सुमात्रेली भुइँ कोइली, सुमात्रेली बाघ, सुमात्रेली हात्ती, सुमात्रेली गैंडा, सुमात्रेली ओराङ्उटान जहिना जीव जनावरसभ लोपोन्मुख अवस्थामे पुगल अछि । लोग जङ्गल मास्नक लेल लगाएल आगसँ निकल धुवाँक कारण एकर छिमेकी देशमे समेत नकारात्मक असर परल गेल अछि । सन् २०१३ भेल आगजनीक कारण निस्किएल धुवाँसँ मलेसिया तथा सिङ्गापुरमे समेत असर परवाद ई दुई देशसग इन्डोनेसियाक सम्बन्धमे तिक्तता आएल छल ।[१]

नामाकरण[सम्पादन करी]

प्राचिनकालमे सुमात्राक पहाडी भूभागमे सुनक खानी भेटके कारण एकरा संस्कृत भाषामे स्वर्णद्वीप तथा स्वर्णभूमि नामसँ चिनैत छल ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. CNN, By Peter Shadbolt। "Singapore shrouded in haze from Sumatran forest fires - CNN.com"CNN {{cite web}}: |last= has generic name (help)

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]