अल्जियर्सक कस्बाह

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
अल्जियर्सक कस्बाह
युनेस्को विश्व सम्पदा क्षेत्र
स्थानअल्जियर्स, अल्जेरिया
मापदण्डसांस्कृतिक: द्वितीय, पाँचम्
स्रोत५६५
दर्जा मिलल1992 (16अम शत्र मे)
क्षेत्रफल५४.७ ha
निर्देशाङ्क३६°४७′०″उ॰ ३°३′३७″पू॰ / ३६.७८३३३°N ३.०६०२८°E / 36.78333; 3.06028निर्देशाङ्क: ३६°४७′०″उ॰ ३°३′३७″पू॰ / ३६.७८३३३°N ३.०६०२८°E / 36.78333; 3.06028
अल्जियर्सक कस्बाह अल्जियर्सपर अवस्थित
अल्जियर्सक कस्बाह
अल्जियर्सक कस्बाहक अल्जियर्समे अवस्थिति

कस्बाह (अरबी : قصبة , qaṣba, अर्थ: किला) अल्जेरियाक अल्जियर्समे रहल एक किला छी। एकर चारो दिस समूहवद्ध पारम्परिक आवासीय भवन अछि। सन् १९९२ मे संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक, वैज्ञानिक आ सांस्कृतिक सङ्गठन (युनेस्को)द्वारा ई कस्बाहकेँ विश्व सांस्कृतिक धरोहर स्थल घोषित केनए छल।, एतय अवस्थित किला, पुरान मस्जिद आ उस्मानी शैली केर महलक अवशेषक सङ्गे एक पारम्परिक अवशेष सेहो अछि जे समुदाय केर गहिरगर जड़ जमय वला भावनासँ जुड़ल शहरी संरचना छी।[१]

व्युत्पत्ति विज्ञान[सम्पादन करी]

अधिक सामान्यतः, कस्बाह उत्तर अफ्रिकाक बहुत रास शहर आ कस्बा केर देवाल वला किलाकेँ कहल जाइत अछि।[२] ई नाम १९म् शताब्दीक अन्तमे फ्रेञ्चसँ अङ्ग्रेजी भाषाम् जगह बनाए लेलक।[३]

इतिहास[सम्पादन करी]

अल्जीयर्स केरऽ कासबाह केरऽ स्थापना १०वीं शताब्दी केरऽ पुरानऽ आइकोसियम केरऽ खंडहरऽ प॑ छै । ई एकटा पहाड़ी पर बनल शहर छल, जे समुद्र दिस पसरल छल, जे "उच्च शहर" आ "नीच शहर" में बँटल छल | ओतय १७म् शताब्दीक चिनाई आ मस्जिद भेटत : केचौआ मस्जिद ( १७९४ में देय बाबा हसन द्वारा निर्मित ) जकर दुनू कात दू टा मीनार छैक ; ड्जामा’आ अल-जेदिद (१६६०, उस्मानी लोकनिक समय) अपन पैघ तैयार अंडाकार गुंबदक संग किछु आ चारि गुंबद दिस इशारा करैत अछि ; डजामा एल केबीर (मस्जिद सबमें सबसं पुरान), जे अल्मोरावी शासक यूसुफ इब्न ताशफिन द्वारा निर्मित छल ; आ अली बिचिन मस्जिद (रैस, १६२३)। कासबाह में कतेको महल सेहो छल, जाहि में दार अजीजा, दार मुस्तफा पाचा, देय के महल, आ दार हसन पाचा शामिल छल जे १७९१ में पाशा के रहय लेल बनल छल, जे आठ साल धरि ओतय रहलाह. [४]

फ्रांसीसी विजयक किछुए दिनक बाद १८३९ मे फ्रांसीसी गवर्नर दार हसन पाचा मे आबि गेलाह । १८६० मे नेपोलियन तृतीय आ यूजीनी डी मोंटिजो दौरा केलनि।फ्रांस केरऽ शासन स॑ पहल॑ ई कबाह म॑ लगभग १३ जामा मस्जिद, १०९ मस्जिद, ३२ मकबरा आरू १२ जविया छेलै, जेकरा म॑ कुल १६६ धार्मिक संबंधी भवन छेलै । मुदा कब्जाक दौरान एहि धार्मिक भवनक अधिकांश भाग नष्ट भ गेल छल । १८६२ मे मात्र नौटा जामा मस्जिद, १९य्हो मस्जिद, १५तोह् मकबरा आ पांचटा जविया बचल छल। केचौआ मस्जिद आरू बेरानी मस्जिद जैसनऽ बहुत मस्जिद क॑ गैर-इस्लामी उद्देश्य स॑ भवन म॑ बदली देलऽ गेलै, जेना कि सैन्य बैरक आरू चर्च ।[५]

अल्जीरिया केरऽ आजादी केरऽ युद्ध (१९५४-१९६२) के दौरान कासबा केरऽ केंद्रीय भूमिका छेलै । युद्ध केरऽ शुरुआती सालऽ म॑ कैसबाह नेशनल लिबरेशन फ्रंट (एफएलएन) केरऽ विद्रोह योजना के केंद्र छेलै, जेकरा स॑ वू वू समय म॑ अल्जीरिया म॑ फ्रांसीसी नागरिक आरू कानून प्रवर्तन एजेंटऽ प॑ हमला के योजना बनैलकै आरू ओकरा निष्पादित करलकै । हुनकऽ प्रयास के मुकाबला करै लेली फ्रांसीसी अधिकारियऽ न॑ अल्जीयर्स के लड़ाई के दौरान कासबाह म॑ अभियान शुरू करलकै ।

वर्तमान स्थिति[सम्पादन करी]

अल्जीरिया सरकार केरऽ संरक्षण एजेंसी एएनएसएस न॑ खबर देल॑ छै कि कासबा केरऽ ३७३ भवन गिरी गेलऽ छै । १८१६ भवन जे बचल अछि, ओहि मे सं ४०% बर्बाद भ गेल अछि या गंभीर अवस्था मे अछि, आ १०% बोर्ड पर अछि।

रायटर न॑ अगस्त २००८ म॑ रिपोर्ट करलकै कि कासबाह उपेक्षा के हालत म॑ छै आरू कुछ क्षेत्रऽ म॑ गिरै के खतरा छै ।

अल्जीरिया केरऽ अधिकारियऽ न॑ उम्र, उपेक्षा आरू अधिक जनसंख्या क॑ ई क्षय केरऽ मुख्य योगदान के रूप म॑ सूचीबद्ध करलकै । अधिक जनसंख्या के कारण ई समस्या के समाधान विशेष रूप स॑ मुश्किल होय जाय छै, कैन्हेंकि एकरा म॑ निवासी सिनी क॑ दोसरऽ जगह प॑ स्थानांतरित करै लेली कतना प्रयास करलऽ जैतै । अनुमान छै कि ४०००० स॑ ७०००० लोगऽ के बीच छै, हालांकि खाली भवनऽ म॑ सुकून के लोगऽ के संख्या के कारण ई निश्चित होना मुश्किल छै । सरकार कैसबा केरऽ हालत म॑ सुधार लानै चाहै के एगो कारण ई भी छै कि ई अपराधी आरू आतंकी केरऽ संभावित छिपै के जगह छै ।[६]


सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. UNESCO, Decision Text, World Heritage Centre, retrieved 21 July 2017
  2. UNESCO, Decision Text, World Heritage Centre, retrieved 21 July 2017
  3. Tanya Reinhart Israel/Palestine: How to End the War of 1948 2011- Page 151 "The Jenin refugee camp and the Casbah in Nablus were considered by the Israeli army to be the toughest areas to conquer. Preparations to seize these areas began long in advance. In January 2002, Amir Oren reported in Ha'aretz that the ..."
  4. "Interior of Governors Palace, Algiers, Algeria"World Digital Library। 1899। अन्तिम पहुँच 2013-09-25
  5. دويرات القصبة تحتضّر ومساجدها العتيقة مهدّدة بالاندثار.. فهل من مغيث؟ सङ्ग्रहित २०२०-०३-३० वेब्याक मेसिन. El Mihwar. Retrieved January 9, 2018.
  6. Layli Foroudi, The Algerians battling to save the Casbah from crumbling, Apollo (March 19, 2020).