पावर ग्रिड कारपोरेशन ऑफ इण्डिया लिमिटेड

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
पावर ग्रिड कारपोरेशन ऑफ इण्डिया लिमिटेड
Power Grid Corporation of India Limited
भारतक सार्वजनिक क्षेत्रक उपक्रम
Traded as
उद्योगबिजलीक ग्रिड
स्थापना२३ अक्टुबर १९८९; ३४ वर्ष आगा (१९८९-१०-23)
मुख्यालय
सेवा क्षेत्र
भारत
मुख्य लोकनि
कांडिकुप्पा श्रीकांत,IPES
(Chairman & MD)[१]
उत्पादनसभ
Revenueवृद्धि४६,६०५ करोड (युएस$७.०४ बिलियन) (2023)[२]
वृद्धि१७,४५३ करोड (युएस$२.६३ बिलियन) (2023)[२]
वृद्धि१५,४१७ करोड (युएस$२.३३ बिलियन) (2023)[२]
कूल सम्पतिवृद्धि२,५०,२९५ करोड (युएस$३७.७९ बिलियन) (2023)[२]
Total equityवृद्धि८३,०१४ करोड (युएस$१२.५३ बिलियन) (2023) [२]
स्वामीMinistry of Power, Government of India [३]
कर्मचारी सङ्ख्या
8,536 (March 2022)
वेबसाइटpowergrid.in


पावर ग्रिड कारपोरेशन अफ इन्डिया लिमिटेड (अथवा, पावरग्रिड) भारतक सार्वजनिक क्षेत्रक उपक्रम छी। ई भारतक बिजलीक केन्द्रीय प्रसारण उपयोगिता अछि। ई सम्पूर्ण अंतर-राज्यीय प्रसारण प्रणालीक आयोजना, समन्वय, पर्यवेक्षण आ नियंत्रणक अधिदेशक संग विद्युत प्रसारण व्यवसायमे लागल अछि। कम्पनी दक्षिण एशिया आ ओशिनियामे ग्राहकसभके सेवा प्रदान करैत अछि। पावरग्रिड क मुख्यालय गुड़गाँव, हरियाणा, भारत मे अछि।

इतिहास[सम्पादन करी]

पावर ग्रिड कर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड क' २३ अक्टूबर, १९८९ क' कंपनी अधिनियम, १९५६ क' तहत रुपयाक अधिकृत शेयर पूंजीक संग शामिल कएल गेल छल। एक सार्वजनिक लिमिटेड कम्पनीक रूपमे ५,००० करोड़ (बादमे वित्तीय वर्ष (वित्तीय वर्ष) २००७-०८ मे १०,००० करोड़ रुपैयाँ धरि बढ़ाओल गेल), ३१ दिसम्बर २०२० धरि कम्पनीमे ५१.३४% हिस्सेदारीक संग भारत सरकारक पूर्ण स्वामित्वमे आ देशक लेल प्रमुख विद्युत शक्ति आ प्रसारण कम्पनीक रूपमे

एकर मूल नाम "नेशनल पावर ट्रान्समिशन कर्पोरेशन लिमिटेड" छल, जे पर देशमे उच्च-वोल्टेज ट्रान्समिशन प्रणालीक योजना बनाबय, क्रियान्वयन, स्वामित्व, संचालन आ रखरखावक आरोप लगाओल गेल छल। ८ नवम्बर, १९९० कें, फर्म कें व्यवसाय शुरू करबाक लेल प्रमाणपत्र भेटलैक. बाद मे २३ अक्टूबर १९९२ मे एकर नाम परिवर्तन करि पावर ग्रिड कर्पोरेशन अफ इंडिया लिमिटेड कऽ देल गेल।

अपन अधिदेशक अनुसार, निगम, केन्द्रीय क्षेत्रक बिजली कें निकासी कें लेल एक संचरण प्रणाली प्रदान करएय कें अलावा, विश्वसनीयता, सुरक्षा कें संग क्षेत्र कें भीतर आ पूरा क्षेत्र मे बिजली कें हस्तांतरण कें सुविधा कें लेल क्षेत्रीय आ राष्ट्रीय बिजली ग्रिड कें स्थापना आ संचालन कें लेल सेहो जिम्मेदार अछि. एकर प्रदर्शनक आधार पर, फर्म केँ अक्टूबर १९९८ मे मिनी-रत्न श्रेणी- I सार्वजनिक क्षेत्रक उपक्रमक रूपमे मान्यता देल गेल छल। एकरा मई २००८ मे भारत सरकार द्वारा "नवरत्न" क दर्जा देल गेल छल आ अक्टूबर २०१९ मे "महारत्न" क दर्जा देल गेल छल।

पावर ग्रिड मैनेजमेंट अगस्त १९९१ मे काज शुरू केलक आ बाद मे नेशनल थर्मल पावर कॉरपोरेशन (एनटीपीसी), नेशनल हाइड्रोइलेक्ट्रिक पावर कॉरपोरेशन (एनएचपीसी), नार्थ ईस्टर्न इलेक्ट्रिक पावर कॉरपोरेशन लिमिटेड (एनईईपीसीओ), नेवेली लिग्नाइट कॉरपोरेशन (एनएलसी) आ अन्य सँ ट्रांसमिशन परिसंपत्तिक अधिग्रहण केलक। चरणबद्ध तरीका सँ एनपीसी, टीएचडीसी, एसजेवीएनएल जैना कम्पनीसभ; ई जनवरी १९९३ मे व्यावसायिक परिचालन शुरू केलक। १९९४ सँ १९९६ धरि चरणबद्ध तरीका सँ केन्द्रीय विद्युत प्राधिकरण (सीईए) सँ विद्यमान क्षेत्रीय लोड डिस्पैच केन्द्र (आरएलडीसी) क संचालन सेहो अपने हाथ मे लेल गेल, जकरा एकीकृत लोड क संग उन्नत आ आधुनिक बनाओल गेल अछि। प्रेषण आ संचार (यूएलडीसी) योजनासभ। राष्ट्रीय लोड डिस्पैच केन्द्र (एनएलडीसी) केर स्थापना २००९ मे राष्ट्रीय स्तर पर समग्र समन्वयक लेल कएल गेल छल। बाद मे कंपनी अपन अतिरिक्त दूरसंचार क्षमता कें कुशल उपयोग कें लेल एकीकृत लोड डिस्पैच सेंटर (यूएलडीसी) योजनाक कें शुरू केलक आ अपन देशव्यापी प्रसारण बुनियादी ढांचा कें लाभ उठाबय कें लेल दूरसंचार क्षेत्र मे विविधता ला देलक.

अन्य व्यवसाय[सम्पादन करी]

  • स्मार्ट ग्रिड/स्मार्ट मीटरिंग समाधान
  • बैटरी एनर्जी स्टोरेज सिस्टम (BESS)
  • सौर उर्जा उत्पादन
  • रूफटॉप सोलर सिस्टम
  • ऊर्जा लेखापरीक्षा आ ऊर्जा दक्षता
  • सौर ऊर्जा परियोजनाक एकीकरण
  • रेलवे आ दोसर थोक उपभोक्ताक लेल समर्पित ट्रांसमिशन सिस्टम

निदेशक मण्डल[४][सम्पादन करी]

  • श्री के. श्रीकांत - अध्यक्ष आ प्रबंध निदेशक
  • श्री अभय चौधरी - निदेशक (परियोजना)
  • श्री आर के त्यागी - निदेशक (संचालन)
  • श्री जी रविशंकर - निदेशक (वित्त)
  • डॉ. यतीन्द्र द्विवेदी - निदेशक (कर्मचारी)
  • श्री दिलीप निगम - निदेशक, नामित सरकार
  • डॉ. साईबाबा दरबमुल्ला - सरकार नामित निदेशक
  • श्री चेतन बंसीलाल कनकैया - स्वतंत्र निदेशक
  • श्री ओंकारप्पा के एन - स्वतंत्र निदेशक
  • श्री राम नरेश तिवारी - स्वतंत्र निदेशक

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Kandikuppa Sreekant becomes Power Grid CMD"thehindubusinessline। अन्तिम पहुँच 29 May 2021
  2. २.० २.१ २.२ २.३ २.४ "Audited Annual Financial Results of the Company for the Financial Year 2022–23" (PDF)। Power Grid Corporation of India। 19 May 2023। मूल (PDF)सँ 20 May 2023 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 19 May 2023 {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. Singh, Sarita। "Power companies feel divestment may increase cost of borrowings"The Economic Times। अन्तिम पहुँच 5 July 2022
  4. "Board of Directors"POWERGRID। अन्तिम पहुँच 16 November 2023

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]