मैसूर महल

मैसूर महल
Mysore Palace
मैसूर महल; Mysore Palace
	मैसूर महल
	कर्नाटकमे स्थानक भितर स्थान
सामान्य जानकारी
वास्तुकला शैली	भारतीय
ठेगान	भितर मैसूर
सहर	मैसूर
देश	भारत
निर्देशाङ्क	१२°१८′१४″N ७६°३९′१७″E / १२.३०३९°N ७६.६५४७°E
वर्तमान मोहीसभ	कर्नाटक सरकार
निर्माण सुरू	१८९७
समापन	१९१२
मालिक	महरानी प्रमोदा देवी वाडियार
योजना आ निर्माण
वास्तुकार	हेनरी इर्विन
Designations	मैसूरक महराजासभक शाही स्थान
जालस्थल
	https://mysorepalace.gov.in

मैसूर महल या अम्बा विलास महल भारतक दक्षिणमे अवस्थित कर्नाटक राज्यक मैसूरक एक ऐतिहासिक महल आ शाही निवास छी । ई वाडियार वंशक आधिकारिक निवासस्थान आ मैसूर राज्यक स्थान छी । ई राजमहल मैसूर शहरक मध्य भाग आ चामुण्डी पहाड़क पश्चिममे अवस्थित अछि । मैसूरक सामान्यतया महलसभक शहर कहल जाइत अछि कियाकी एतय मैसुर महल सहित सात टा आओरो महल अछि ।

अखन स्थापित महल रहल स्थानके वास्तविक रूपमे पुरागिरी कहल जाइत छल आ अखन वर्तमानमे एकरा पुरान किला कहल जाइत अछि । यदुवाय १४हम शताब्दीमे पहिल बेर पुरान किलाक भितरमे एकटा महल बनेलक जकरा बहुतेक बेर ध्वस्त आ पुनर्निर्माण कएल गेल छल । ई राजमहल चन्दनक लकड़ीसँ बनल छल । एक दुर्घटनामे ई राजमहलकें बहुत क्षति भेल जकर बाद ई दोसर महल बनाएल गेल । पुरान महल बादमे ठीक कएल गेल जतय अखन सङ्ग्रहालय अछि । वर्तमान संरचनाक निर्माण सन् १८९७ आ सन् १९१२ मे भेल अछि ।

भारतमे ताज महलक बाद मैसूर महलमे पर्यटकक आवागमन अत्यधिक अछि । ई महल एक वर्षमे ६० लाख लोकद्वारा भ्रमण कएल जाइत अछि ।^[१]

संरचना निर्माण[सम्पादन करी]

अन्तिम महल जे अखन पुरान महल वा चन्दन महलक रूपमे जानल जाइत अछि सन् १८९६ कें दशहरा पावनिमे जलि कें राख भऽ गेल । महराजा कृष्णराजा वाडिया चतुर्थ आ हुनकर माता महरानी केम्पा नानजम्मानी देवी, ब्रिटिस वास्तुकार हेनरी इर्विनके नव महल निर्माणक जिम्मा सौंपलक ।^[२] नव महल निर्माणक समयमे शाही परिवार नजदिकक जगनमोहन महलमे आवसित भेल छल । महल निर्माणक कूल लागत भारतीय रुपैया ४१,४७,९१३ (अमेरिकी डलर ४० मिलियन) लागल छल आ निर्माण समाप्ति सन् १९१२ मे भेल छल ।^[३]

स्थापत्य[सम्पादन करी]

गोम्बे थोट्टीक आगा सात तोप राखल गेल अछि । एकरा प्रत्येक वर्ष दशहराक आरम्भ आ समापनक मौका पर दागल जाइत अछि । महलक मध्यमे पहुँचैक लेल गजद्वारसँ भऽ जाइ पडैत अछि । ओ कल्याण मण्डप अर्थात विवाह मण्डप छी । ओकर छत रङ्गीन सिशाक बनल अछि आ फर्श पर चमकदार पत्थरक टुकड़ा लगल अछि । कहल जाइत अछि कि फर्श पर लगल पत्थरसभ इङ्ल्यान्डसँ मगाएल गेल अछि ।

दोसर महलसभक जका एतय सेहो राजासभक लेल दीवान-ए-खास आ आम लोकसभक लेल दीवान-ए-आम अछि । एतय बहुत रास कक्ष अछि जहिमे चित्र आ राजसी हथियार रखल गेल अछि । राजसी पोशाकसभ, आभूषण, तुन (महोगनी) कऽ लकड़ीक बारीक नक्काशी भेल पैग-पैग फाटकसभ आ छतसभमे लगल झाड़-फानूस महलक शोभामे चारि चांद लगवैत अछि । दशहरामे २०० किलो शुद्ध सोनाक बनल राजसिंहासनक प्रदर्शनी लगैत अछि । किछ लोकसभक माननाए अछि की ई पाण्डवक जमानाक छी ।