जैसलमेर

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
जैसलमेर
Jaisalmer
नगर
जैसलमेर किलाक साँझुक दृश्य
जैसलमेर किलाक साँझुक दृश्य
उपनाम: 
सुनहरा शहर
जैसलमेर Jaisalmer राजस्थानपर अवस्थित
जैसलमेर Jaisalmer
जैसलमेर
Jaisalmer
राजस्थान, भारतमे स्थान
जैसलमेर Jaisalmer भारतपर अवस्थित
जैसलमेर Jaisalmer
जैसलमेर
Jaisalmer
राजस्थान, भारतमे स्थान
निर्देशाङ्क: २६°५४′४७″N ७०°५४′५४″E / २६.९१३°N ७०.९१५°E / 26.913; 70.915निर्देशाङ्क: २६°५४′४७″N ७०°५४′५४″E / २६.९१३°N ७०.९१५°E / 26.913; 70.915
देश भारत
राज्यराजस्थान
जिलाजैसलमेर
संस्थापकरावल जैसल
सरकार
 • जिला मुख्याधिकारीअञ्जना मेघवाल
 • पुलिस अधिक्षकगौरव यादव, आइपिएस
क्षेत्रफल
 • कुल५.१ किमी (२�० वर्गमाइल)
उन्नतांश
२२५ मिटर (७३८ फिट)
जनसङ्ख्या
 (२०११)
 • कुल६५,४७१
 • घनत्व१३०००/वर्ग किमी (३३०००/वर्ग माइल)
भाषा
 • आधिकारिकहिन्दीराजस्थानी
समय क्षेत्रयुटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)
पोस्टल कोड
३४५ ००x
टेलिफोन कोड०२९९२
आइएसओ ३१६६ सङ्केतRJ-IN
सवारी दर्ताRJ १५
वेबसाइटjaisalmer.rajasthan.gov.in
युनेस्को विश्व सम्पदा क्षेत्र
राजस्थानक किलासभ
विश्व सम्पदा सूचीमे उल्लेख कएल अनुसारक नाम
प्रकारसांस्कृतिक
मापदण्डii, iii
सन्दर्भ२४७
युनेस्को क्षेत्रभारत
सूचीकृत इतिहास
सूचीकृत२०१३ (३६अम शत्र)

जैसलमेर About this sound उच्चारण , उपनाम सुनहरा शहर, भारतक राजस्थान राज्यक राजधानी शहर जयपुरसँ ५७५ किलोमिटर (३५७ माइल) दक्षिणमे अवस्थित अछि । एक समयमे जैसलमेर राज्यक रूपमे जानल जाइवला ई शहर विश्व सम्पदा क्षेत्र छी । भारतक सुदूर पश्चिममे स्थित थार मरुभूमिमे जैसलमेरक स्थापना भारतीय इतिहासक मध्यकालक प्रारम्भमे सन् ११७८ क लगभग यदुवंशी भाटीक वंशज रावल-जैसलद्वारा कएल गेल छल ।[१] रावल जैसलक वंशजसभ एतय भारतक गणतन्त्रमे परिवर्तन होमए धरि बिना वंश क्रम भङ्ग केनए ७७० वर्ष सतत शासन केनए छल, जे अपने आप एक महत्वपूर्ण घटना छी । जैसलमेर राज्य भारतक इतिहासक कयन कालसभ देखलक व सहन केनए अछि । सल्तनत कालक लगभग ३०० वर्षक इतिहासमे चलैत ई राज्य मुगल साम्राज्यमे सेहो लगभग ३०० वर्षधरि अपन अस्तित्व कायम रखैमे सक्षम रहल । भारतमे अङ्ग्रेज राज्यक स्थापना सँ ल समाप्तिधरि सेहो ई राज्य अपन वंश गौरव आ महत्व यथावत रखलक । भारतक स्वतन्त्रताक पश्चात ई भारतीय गणतन्त्रमे विलीन भ गेल । भारतीय गणतन्त्रक विलीनकरणक समय एकर भौगोलिक क्षेत्रफल १६,०६२ वर्ग माइलक विस्तृत भू-भाग पर फैलल छल । रेगिस्तानक विषम परिस्थितिसभमे अवस्थित होमए क कारण एकर जनसङ्ख्या २०अम शताब्दीक प्रारम्भमे मात्र ७६,२५५ छल ।


जैसलमेर जिलाक भू-भाग प्राचीन कालमे माडधरा अथवा वल्लभमण्डल क नामसँ प्रसिद्ध छल । महाभारतक युद्धक बाद पैग सङ्ख्यामे यादव एहि दिस अग्रसर भेल आ एतय आबि बसि गेल । एतय अनेक सुन्दर हवेलीसभ आ जैन मन्दिरसभक समूह अछि जे १२हम सँ 15हम शताब्‍दीक मध्यमे बनाएल गेल छल ।

इतिहास[सम्पादन करी]

अर्थशास्त्र[सम्पादन करी]

जैसलमेरक बड़ा बाग आ खेतसभ

जैसलमेरक मुख्य उद्योग पर्यटन छी । जैसलमेर क्षेत्रमे भारत सरकार सन् १९५५-५६ मे तेल खानि खोजीक लेल एक कार्यक्रम स्थापना केनए छल ।[२] जैसलमेर बेसिनमे सन् १९८८ मे आयल इन्डिया लिमिटेड प्राकृतिक ग्यास खोजी केनए छल ।[३]

चित्र दीर्घा[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]