राजस्थान

राजस्थान Rajasthan
राज्य
फाइल:UmaidBhawan Exterior 1.jpg From top, left to right: Thar desert, Umaid Bhawan Palace, Amer Fort, Mount Abu, Jodhpur "Blue city", Jantar Mantar
राजस्थान Rajasthanक आधिकारिक छाप छाप
भारतमे राजस्थानक अवस्थिति
निर्देशाङ्क (जयपुर): २६.६°N ७३.८°E / 26.6; 73.8
देश	India
स्थापना	३० मार्च १९४९
राजधानी	जयपुर
पैग शहर	जयपुर
सरकार
• गभर्नर	कल्याण सिंह
• मुख्यमन्त्री	अशोक गहलोत (भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस)
• संसद	बहुदलीय (२०० सिट)
• लोकसभा संसदीय निर्वाचन क्षेत्र	२५
• उच्च अदालत	राजस्थान उच्च अदालत
क्षेत्रफल
• कुल	३४२२३९ किमी२ (१३२१३९ वर्गमाइल)
• क्रम	पहिल
जनसङ्ख्या  (२०११)
• कुल	६,८५,४८,४३७
• क्रम	७अम
• घनत्व	२००/वर्ग किमी (५२०/वर्ग माइल)
वासिन्दा	राजस्थानी
जिडिपी (२०१७-१८)
• कूल
• प्रतिव्यक्ति	₹१,००,५५१ (युएस$१,५१७.९८)
भाषासभ
• आधिकारिक	हिन्दी
• अतिरिक्त आधिकारिक	अङ्ग्रेजी
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)
आइएसओ ३१६६ सङ्केत	IN-RJ
सवारी दर्ता	RJ-
एचडिआई	०.५७६८ (Medium)
एचडिआई क्रम	१२हम (२०१५)
साक्षरता	६७% (३३)
वेबसाइट	Rajasthan.gov.in

राजस्थान गणतन्त्र भारतक क्षेत्रफलक आधारमे सभ सँ पैग राज्य छी । एकर पश्चिममे पाकिस्तान, दक्षिण-पश्चिममे गुजरात, दक्षिण-पूर्वमे मध्यप्रदेश, उत्तरमे पञ्जाब (भारत), उत्तर-पूर्वमे उत्तरप्रदेश आ हरियाणा अछि । ई राज्यक क्षेत्रफल ३,४२,२३९ वर्ग किमी (१,३२,१३९ वर्ग माइल) अछि । सन २०११ कें जनगणनाक अनुसार राजस्थानक साक्षरता दर ६६.११% अछि ।

जयपुर राज्यक राजधानी छी । भौगोलिक विशेषतासभमे एकर पश्चिममे थार मरुभूमि आ घग्गर नदीक अन्तिम छोर अछि । विश्वक पुरातन श्रेणीसभमे मुख्य अरावली श्रेणी राजस्थानक एक मात्र पर्वत श्रेणी छी, जे पर्यटनक केन्द्र छी, माउन्ट आबु आ विश्वविख्यात दिलवाड़ा मन्दिर सम्मिलित करैत अछि । पूर्वी राजस्थानमें दुई बाघ अभयारण्य, रणथम्भौर आ सरिस्का अछि आ भरतपुरक समीप केवलादेव राष्ट्रिय निकुञ्ज अछि, जे सुदूर साइबेरिया सँ आबऽ वला सारस आ पैग सङ्ख्यामे स्थानीय प्रजातिक अनेकानेक पक्षीसभक संरक्षित-आवासक रूपमे विकसित कएल गेल अछि ।