झारखण्ड

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
झारखण्ड
Jharkhand
ᱡᱷᱟᱨᱠᱷᱚᱸᱰ
झारखण्डक छाप
भारतक नक्सामे झारखण्ड (लाल चिन्हमे)क अवस्थिति
भारतक नक्सामे झारखण्ड (लाल चिन्हमे)
झारखण्डक नक्साक अवस्थिति
झारखण्डक नक्सा
निर्देशाङ्क (जमशेदपुर): २३°२१′N ८५°२०′E / २३.३५°N ८५.३३°E / 23.35; 85.33निर्देशाङ्क: २३°२१′N ८५°२०′E / २३.३५°N ८५.३३°E / 23.35; 85.33
देशभारत
क्षेत्रपूर्वी भारत
स्थापना१५ नवम्बर २०००
राजधानीराँची
सरकार
 • गभर्नरद्रौपदी मुर्मु
 • मुख्यमन्त्रीहेमन्त सोरेन (जेएमएम)
 • विधानसभा क्षेत्र८१ सिट
 • लोकसभा क्षेत्र१४ सिट
 • उच्च अदालतझारखण्ड उच्च अदालत
क्षेत्रफल
 • कुल७९७१४ किमी (३०७७८ वर्गमाइल)
 • क्रम१६अम
जनसङ्ख्या
 (२०११)[१]
 • कुल३,२९,८८,१३४
 • क्रम१३अम
 • घनत्व४१४/वर्ग किमी (१०७०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्रयुटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)
आइएसओ ३१६६ सङ्केतIN-JH
मानव विकास सूचकाङ्कवृद्धि ०.३७६ (low)
एचडिआई क्रम१९अम (२००७-०८)
दोसर भाषा
आधिकारिक भाषा[२]हिन्दी
साक्षरता६७.६% (२५ अम)
बिहार पुनर्स्थापन अधिनियम, २००० सँ निर्मित

झारखण्ड अर्थात 'झार' वा 'झाड़' जे स्थानीय रूपसँ 'वन'के पर्याय छी आ 'खण्ड' अर्थात टुकड़ा सँ मिल बनल अछि । अपन नामक अनुरुप ई मूलतः एक वन प्रदेश छी जे झारखण्ड आन्दोलनक फलस्वरूप (जकरा बादमे किछ लोकसभद्वारा वनाञ्चल आनदोलनक नामसँ जानल जाइत अछि) सृजित भेल । प्रचुर मात्रामे खनिजक उपलबध्ताक कारण एकरा भारतक 'रूर' सेहो कहल जाइत अछि जे जर्मनीमे खनिज-प्रदेशक नामसँ विख्यात अछि ।

७२ वर्ष पहिने आदिवासी महासभा जयपाल सिंह मुण्डाक अगुआईमे अलग 'झारखण्ड' क सपना देखलक । भारतक केन्द्र सरकारद्वारा एकरा सन् २००० १५ नवम्बर (आदिवासी नायक बिरसा मुण्डाक जन्मदिन) क अवसरमे अठ्ठाइसम राज्य बनाए देलक । बिहारक दक्षिणी हिस्साक विभाजित करि झारखण्ड प्रदेशक सृजन कएल गेल छल । औद्योगिक नगरी राँची एकर राजधानी छी । ई प्रदेशक अन्य पैग शहरसभमे धनबाद, बोकारोजमशेदपुर शामिल अछि ।[३] एकर क्षेत्रफल ७९,७१० किमी (३०,७७८ वर्ग माइल) रहल अछि ।

इतिहास[सम्पादन करी]

भूगोल[सम्पादन करी]

जनसङ्ख्या[सम्पादन करी]

प्रमुख केन्द्र[सम्पादन करी]

पर्यटन[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "झारखण्ड" (PDF)। Registrar General & Census Commissioner, India। अन्तिम पहुँच 13 February 2017
  2. "official language of Jharkhand"मूलसँ 5 February 2017 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 4 February 2017 {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. "Jharkhand – At a Glance"

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]