अरुणाचल प्रदेश

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
अरुणाचल प्रदेश
Arunachal Pradesh
राज्य
तवाङमे रहल तवाङ गुम्बा
भारतमे अरुणाचल प्रदेश
भारतमे अरुणाचल प्रदेश
अरुणाचल प्रदेशक नक्सा
अरुणाचल प्रदेशक नक्सा
निर्देशाङ्क (इटानगर): २७°०४′N ९३°२२′E / २७.०६°N ९३.३७°E / 27.06; 93.37निर्देशाङ्क: २७°०४′N ९३°२२′E / २७.०६°N ९३.३७°E / 27.06; 93.37
देशभारत
स्थापना२० फरबरी १९८७
राजधानीइटानगर
सबसँ पैग शहरइटानगर
जिल्ला१७
सरकार
 • गभर्नरनिर्भय शर्मा
 • मुख्य मन्त्रीनबम टुकी (भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस)
 • सभासदएक सदन (६० सिट)
 • संसदीय निर्वाचन क्षेत्र
 • उच्च अदालतगुवाहाटी उच्च अदालत – इटानगर
क्षेत्रफल
 • सम्पूर्ण८३७४३ किमी (३२३३३ वर्गमाइल)
क्षेत्र क्रम१४अम
जनसङ्ख्या (२०११)
 • सम्पूर्ण१३,८२,६११
 • क्रम२६अम
 • घनत्व१७/किमी (४३/वर्ग माइल)
समय क्षेत्रआइएसटि (युटिसी+०५:३०)
एचडीआईIncrease ०.६१७ (मध्यम)
एचडीआइ क्रम१८अम (२००५)
साक्षरता६६.९५%
आधिकारिक भाषाअङ्ग्रेजी[१]
वेबसाइटarunachalpradesh.nic.in


अरुणाचल प्रदेश भारतक प्रदेश छी । ई प्रदेशक सीमासभ दक्षिणमे आसाम, दक्षिणपूर्वमे नागाल्याण्ड, पूर्वमे बर्मा/म्यानमार, पश्चिममे भुटान आ उत्तरमे चीनक तिब्बतसँ जुड़ल अछि। अरुणाचल प्रदेशक एक भू-भागके चीन अपन दक्षिणी तिब्बतक भाग छी कहि दावा करैत अछि । ईटानगर ई राज्यक राजधानी छी । ई प्रदेशक मुख्य भाषा हिन्दीअसमिया छी । अङ्ग्रेजी सेहो बिस्तारसँ लोकप्रिय भऽ रहल अछि।

प्रसिद्ध लेडो बर्मा रोडक एक भाग ई राज्यसँ होइत जाइत अछि, दोसर विश्वयुद्धक समय ई सड़क चीनक लेल एक जीवन रेखाक भूमिका खेलने छल ।

भूगोल[सम्पादन करी]

अरुणाचल अपन पहाडक दृश्यक लेल प्रसिद्ध अछि।

अरुणाचलक बहुत भाग हिमालयसँ ढकल अछि , मुदा लोहित, चेङ्गलङतिरप पतकाई पहाडीसभमे स्थित अछि। काङ्ग्तो, न्येगी काङ्गसाङ, मुख्य गोरीचन चोटी आ पूर्वक गोरीचन शिखर ई क्षेत्रमे हिमालयक सबसँ अग्ला शिखर छी । तवाङमे स्थित बुमला घाटी सन् २००६ मे ४४ वर्षक बाद पहिल बेर ब्यापारक लेल खोलल गेल । दुनु तरफक ब्यापारीसभके एक दोसरक क्षेत्रमे प्रवेश करवाक अनुमति देलक।

हिमालय पर्वतमालाक पूर्वी विस्तार एकरा चीनसँ अलग करैत अछि। ई पर्वतमाला नागाल्याण्ड दिश घुमल अछि आ भारत तथा बर्माक बीचमे चांगलांग आ तिरप जिलामे एक प्राकृतिक सीमाक निर्माण करैत अछि आ एक प्राकृतिक बाधाक रूपमे कार्य करैत अछि। ई पहाड महान हिमालयसँ कम अगला अछि।

जिलासभ[सम्पादन करी]

अरुणाचल प्रदेशमे १६ वटा जिलासभ अछि -

कोड[२] जिला मुख्यालय जनसङ्ख्या (२०११)[३] क्षेत्रफल (किमी) जनघनत्व (/किमी)[३] आधिकारिक वेबसाइट
AJ अन्जाव हवाई 21,089 6,190 3 http://lohit.nic.in/anjaw.htm
CH चेङ्गलङ चेङ्गलङ 147,951 4,662 32 http://changlang.nic.in/
UD दिबाङ घाटी आनिनी 7,948 9,129 1 http://dibang.nic.in/
EK पूर्व कमेङ सेप्पा 78,413 4,134 19 http://eastkameng.nic.in/
ES पूर्व सियाङ पासिघाट 99,019 3,603 27 http://eastsiang.nic.in/
क्रा दादी जमिन
KK कुरुङ कुमे कोलोरियाङ 89,717 6,040 15 http://kurungkumey.nic.in/
EL लोहित तेजु 145,538 2,402 28 http://lohit.nic.in/
LD लोङ्गदियाङ लोङ्गदियाङ
DV निचली दिबाङ घाटी आनिनी 53,986 3,900 14 http://roing.nic.in/
LB निचली सुबनसिरी जिरो 82,839 3,508 24 http://lowersubansiri.nic.in/
नामसाई नामसाई
PA पपुमपारे युपिया 176,385 2,875 51 http://papumpare.nic.in/
सियाङ पाङ्गिन
TA तवाङ तवाङ सहर 49,950 2,085 23 http://tawang.nic.in/
TI तिरप खोन्सा 111,997 2,362 47 http://tirap.nic.in/
US ऊपरी सियाङ यिङ्गकियोङ 35,289 6,188 5 http://uppersiang.nic.in/
UB उपरी सुबनसिरी दापोरिजो 83,205 7,032 12 http://uppersubansiri.nic.in/
WK पच्छिम कामेङ बोमदिला 87,013 7,422 12 http://westkameng.nic.in/
WS पच्छिम सियाङ अलोङ 112,272 8,325 23 http://westsiang.nic.in/

इतिहास[सम्पादन करी]


सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 47th report (July 2008 to June 2010)", Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India, पृ: 122–126, अन्तिम पहुँच १६ फरबरी २०१२ 
  2. "NIC Policy on format of e-mail Address: Appendix (2): Districts Abbreviations as per ISO 3166–2" (PDF), Ministry Of Communications and Information Technology, Government of India, २००४-०८-१८, पृ: 5–10, अन्तिम पहुँच २००८-११-२४ 
  3. ३.० ३.१ "Indian Districts by Population, Growth Rate, Sex Ratio 2011 Census", 2011 census of India, अन्तिम पहुँच २०१२-१२-२७ 

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]


एहो सभ देखी[सम्पादन करी]