अरुणाचल प्रदेश

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
अरुणाचल प्रदेश
Arunachal Pradesh
तवाङमे रहल तवाङ गुम्बा
भारतमे अरुणाचल प्रदेशक अवस्थिति
भारतमे अरुणाचल प्रदेश
अरुणाचल प्रदेशक नक्साक अवस्थिति
अरुणाचल प्रदेशक नक्सा
देशभारत
स्थापना२० फरबरी १९८७
राजधानीइटानगर
सबसँ पैग शहरइटानगर
जिल्ला१७
सरकार
 • गभर्नरनिर्भय शर्मा
 • मुख्य मन्त्रीनबम टुकी (भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस)
 • सभासदएक सदन (६० सिट)
 • संसदीय निर्वाचन क्षेत्र
 • उच्च अदालतगुवाहाटी उच्च अदालत – इटानगर
क्षेत्रफल
 • कुल८३७४३ किमी (३२३३३ वर्गमाइल)
 • क्रम१४अम
जनसङ्ख्या
 (२०११)
 • कुल१३८२६११
 • क्रम२६अम
 • घनत्व१७/वर्ग किमी (४३/वर्ग माइल)
समय क्षेत्रयुटिसी+०५:३० (आइएसटि)
एचडीआईवृद्धि ०.६१७ (मध्यम)
एचडीआइ क्रम१८अम (२००५)
साक्षरता६६.९५%
आधिकारिक भाषाअङ्ग्रेजी[१]
वेबसाइटarunachalpradesh.nic.in

अरुणाचल प्रदेश भारतक प्रदेश छी । ई प्रदेशक सीमासभ दक्षिणमे आसाम, दक्षिणपूर्वमे नागाल्याण्ड, पूर्वमे बर्मा/म्यानमार, पश्चिममे भुटान आ उत्तरमे चीनक तिब्बतसँ जुड़ल अछि। अरुणाचल प्रदेशक एक भू-भागके चीन अपन दक्षिणी तिब्बतक भाग छी कहि दावा करैत अछि । ईटानगर ई राज्यक राजधानी छी । ई प्रदेशक मुख्य भाषा हिन्दीअसमिया छी । अङ्ग्रेजी सेहो बिस्तारसँ लोकप्रिय भऽ रहल अछि।

प्रसिद्ध लेडो बर्मा रोडक एक भाग ई राज्यसँ होइत जाइत अछि, दोसर विश्वयुद्धक समय ई सड़क चीनक लेल एक जीवन रेखाक भूमिका खेलने छल ।

भूगोल[सम्पादन करी]

अरुणाचल अपन पहाडक दृश्यक लेल प्रसिद्ध अछि।

अरुणाचलक बहुत भाग हिमालयसँ ढकल अछि , मुदा लोहित, चेङ्गलङतिरप पतकाई पहाडीसभमे स्थित अछि। काङ्ग्तो, न्येगी काङ्गसाङ, मुख्य गोरीचन चोटी आ पूर्वक गोरीचन शिखर ई क्षेत्रमे हिमालयक सबसँ अग्ला शिखर छी । तवाङमे स्थित बुमला घाटी सन् २००६ मे ४४ वर्षक बाद पहिल बेर ब्यापारक लेल खोलल गेल । दुनु तरफक ब्यापारीसभके एक दोसरक क्षेत्रमे प्रवेश करवाक अनुमति देलक।

हिमालय पर्वतमालाक पूर्वी विस्तार एकरा चीनसँ अलग करैत अछि। ई पर्वतमाला नागाल्याण्ड दिश घुमल अछि आ भारत तथा बर्माक बीचमे चांगलांग आ तिरप जिलामे एक प्राकृतिक सीमाक निर्माण करैत अछि आ एक प्राकृतिक बाधाक रूपमे कार्य करैत अछि। ई पहाड महान हिमालयसँ कम अगला अछि।

जिलासभ[सम्पादन करी]

अरुणाचल प्रदेशमे १६ वटा जिलासभ अछि -

कोड[२] जिला मुख्यालय जनसङ्ख्या (२०११)[३] क्षेत्रफल (किमी) जनघनत्व (/किमी)[३] आधिकारिक वेबसाइट
AJ अन्जाव हवाई 21,089 6,190 3 http://lohit.nic.in/anjaw.htm
CH चेङ्गलङ चेङ्गलङ 147,951 4,662 32 http://changlang.nic.in/
UD दिबाङ घाटी आनिनी 7,948 9,129 1 http://dibang.nic.in/[permanent dead link]
EK पूर्व कमेङ सेप्पा 78,413 4,134 19 http://eastkameng.nic.in/
ES पूर्व सियाङ पासिघाट 99,019 3,603 27 http://eastsiang.nic.in/
क्रा दादी जमिन
KK कुरुङ कुमे कोलोरियाङ 89,717 6,040 15 http://kurungkumey.nic.in/
EL लोहित तेजु 145,538 2,402 28 http://lohit.nic.in/
LD लोङ्गदियाङ लोङ्गदियाङ
DV निचली दिबाङ घाटी आनिनी 53,986 3,900 14 http://roing.nic.in/
LB निचली सुबनसिरी जिरो 82,839 3,508 24 http://lowersubansiri.nic.in/
नामसाई नामसाई
PA पपुमपारे युपिया 176,385 2,875 51 http://papumpare.nic.in/
सियाङ पाङ्गिन
TA तवाङ तवाङ सहर 49,950 2,085 23 http://tawang.nic.in/
TI तिरप खोन्सा 111,997 2,362 47 http://tirap.nic.in/
US ऊपरी सियाङ यिङ्गकियोङ 35,289 6,188 5 http://uppersiang.nic.in/
UB उपरी सुबनसिरी दापोरिजो 83,205 7,032 12 http://uppersubansiri.nic.in/
WK पच्छिम कामेङ बोमदिला 87,013 7,422 12 http://westkameng.nic.in/
WS पच्छिम सियाङ अलोङ 112,272 8,325 23 http://westsiang.nic.in/

इतिहास[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 47th report (July 2008 to June 2010)" (PDF)। Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India। pp. 122–126। अन्तिम पहुँच 16 February 2012
  2. "NIC Policy on format of e-mail Address: Appendix (2): Districts Abbreviations as per ISO 3166–2" (PDF)Ministry Of Communications and Information Technology, Government of India। 2004-08-18। pp. 5–10। अन्तिम पहुँच 2008-11-24
  3. ३.० ३.१ "Indian Districts by Population, Growth Rate, Sex Ratio 2011 Census"2011 census of India। अन्तिम पहुँच 2012-12-27

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]