अरुणाचल प्रदेश

अरुणाचल प्रदेश Arunachal Pradesh
राज्य
तवाङमे रहल तवाङ गुम्बा
भारतमे अरुणाचल प्रदेश
अरुणाचल प्रदेशक नक्सा
देश	भारत
स्थापना	२० फरबरी १९८७
राजधानी	इटानगर
सबसँ पैग शहर	इटानगर
जिल्ला	१७
सरकार
• गभर्नर	निर्भय शर्मा
• मुख्य मन्त्री	नबम टुकी (भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस)
• सभासद	एक सदन (६० सिट)
• संसदीय निर्वाचन क्षेत्र	२
• उच्च अदालत	गुवाहाटी उच्च अदालत – इटानगर
क्षेत्रफल
• कुल	८३७४३ किमी२ (३२३३३ वर्गमाइल)
• क्रम	१४अम
जनसङ्ख्या  (२०११)
• कुल	१३८२६११
• क्रम	२६अम
• घनत्व	१७/वर्ग किमी (४३/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (आइएसटि)
एचडीआई	०.६१७ (मध्यम)
एचडीआइ क्रम	१८अम (२००५)
साक्षरता	६६.९५%
आधिकारिक भाषा	अङ्ग्रेजी
वेबसाइट	arunachalpradesh.nic.in

अरुणाचल प्रदेश भारतक प्रदेश छी । ई प्रदेशक सीमासभ दक्षिणमे आसाम, दक्षिणपूर्वमे नागाल्याण्ड, पूर्वमे बर्मा/म्यानमार, पश्चिममे भुटान आ उत्तरमे चीनक तिब्बतसँ जुड़ल अछि। अरुणाचल प्रदेशक एक भू-भागके चीन अपन दक्षिणी तिब्बतक भाग छी कहि दावा करैत अछि । ईटानगर ई राज्यक राजधानी छी । ई प्रदेशक मुख्य भाषा हिन्दी आ असमिया छी । अङ्ग्रेजी सेहो बिस्तारसँ लोकप्रिय भऽ रहल अछि।

प्रसिद्ध लेडो बर्मा रोडक एक भाग ई राज्यसँ होइत जाइत अछि, दोसर विश्वयुद्धक समय ई सड़क चीनक लेल एक जीवन रेखाक भूमिका खेलने छल ।

भूगोल

अरुणाचल अपन पहाडक दृश्यक लेल प्रसिद्ध अछि।

अरुणाचलक बहुत भाग हिमालयसँ ढकल अछि , मुदा लोहित, चेङ्गलङ आ तिरप पतकाई पहाडीसभमे स्थित अछि। काङ्ग्तो, न्येगी काङ्गसाङ, मुख्य गोरीचन चोटी आ पूर्वक गोरीचन शिखर ई क्षेत्रमे हिमालयक सबसँ अग्ला शिखर छी । तवाङमे स्थित बुमला घाटी सन् २००६ मे ४४ वर्षक बाद पहिल बेर ब्यापारक लेल खोलल गेल । दुनु तरफक ब्यापारीसभके एक दोसरक क्षेत्रमे प्रवेश करवाक अनुमति देलक।

हिमालय पर्वतमालाक पूर्वी विस्तार एकरा चीनसँ अलग करैत अछि। ई पर्वतमाला नागाल्याण्ड दिश घुमल अछि आ भारत तथा बर्माक बीचमे चांगलांग आ तिरप जिलामे एक प्राकृतिक सीमाक निर्माण करैत अछि आ एक प्राकृतिक बाधाक रूपमे कार्य करैत अछि। ई पहाड महान हिमालयसँ कम अगला अछि।

जिलासभ

अरुणाचल प्रदेशमे १६ वटा जिलासभ अछि -

कोड	जिला	मुख्यालय	जनसङ्ख्या (२०११)	क्षेत्रफल (किमी२)	जनघनत्व (/किमी२)	आधिकारिक वेबसाइट
AJ	अन्जाव	हवाई	21,089	6,190	3	http://lohit.nic.in/anjaw.htm
CH	चेङ्गलङ	चेङ्गलङ	147,951	4,662	32	http://changlang.nic.in/
UD	दिबाङ घाटी	आनिनी	7,948	9,129	1	http://dibang.nic.in/
EK	पूर्व कमेङ	सेप्पा	78,413	4,134	19	http://eastkameng.nic.in/
ES	पूर्व सियाङ	पासिघाट	99,019	3,603	27	http://eastsiang.nic.in/
	क्रा दादी	जमिन
KK	कुरुङ कुमे	कोलोरियाङ	89,717	6,040	15	http://kurungkumey.nic.in/
EL	लोहित	तेजु	145,538	2,402	28	http://lohit.nic.in/
LD	लोङ्गदियाङ	लोङ्गदियाङ
DV	निचली दिबाङ घाटी	आनिनी	53,986	3,900	14	http://roing.nic.in/
LB	निचली सुबनसिरी	जिरो	82,839	3,508	24	http://lowersubansiri.nic.in/
	नामसाई	नामसाई
PA	पपुमपारे	युपिया	176,385	2,875	51	http://papumpare.nic.in/
	सियाङ	पाङ्गिन
TA	तवाङ	तवाङ सहर	49,950	2,085	23	http://tawang.nic.in/
TI	तिरप	खोन्सा	111,997	2,362	47	http://tirap.nic.in/
US	ऊपरी सियाङ	यिङ्गकियोङ	35,289	6,188	5	http://uppersiang.nic.in/
UB	उपरी सुबनसिरी	दापोरिजो	83,205	7,032	12	http://uppersubansiri.nic.in/
WK	पच्छिम कामेङ	बोमदिला	87,013	7,422	12	http://westkameng.nic.in/
WS	पच्छिम सियाङ	अलोङ	112,272	8,325	23	http://westsiang.nic.in/