अरुणाचल प्रदेश

अरुणाचल प्रदेश Arunachal Pradesh
राज्य
तवाङमे रहल तवाङ गुम्बा
भारतमे अरुणाचल प्रदेश
अरुणाचल प्रदेशक नक्सा
निर्देशाङ्क (इटानगर): २७.०६°N ९३.३७°E / 27.06; 93.37
देश	भारत
स्थापना	२० फरबरी १९८७
राजधानी	इटानगर
सबसँ पैग शहर	इटानगर
जिल्ला	१७
सरकार
• गभर्नर	निर्भय शर्मा
• मुख्य मन्त्री	नबम टुकी (भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस)
• सभासद	एक सदन (६० सिट)
• संसदीय निर्वाचन क्षेत्र	२
• उच्च अदालत	गुवाहाटी उच्च अदालत – इटानगर
क्षेत्रफल
• सम्पूर्ण	८३७४३ किमी२ (३२३३३ वर्गमाइल)
क्षेत्र क्रम	१४अम
जनसङ्ख्या (२०११)
• सम्पूर्ण	१३,८२,६११
• क्रम	२६अम
• घनत्व	१७/किमी२ (४३/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	आइएसटि (युटिसी+०५:३०)
एचडीआई	०.६१७ (मध्यम)
एचडीआइ क्रम	१८अम (२००५)
साक्षरता	६६.९५%
आधिकारिक भाषा	अङ्ग्रेजी
वेबसाइट	arunachalpradesh.nic.in

अरुणाचल प्रदेश भारतक प्रदेश छी । ई प्रदेशक सीमासभ दक्षिणमे आसाम, दक्षिणपूर्वमे नागाल्याण्ड, पूर्वमे बर्मा/म्यानमार, पश्चिममे भुटान आ उत्तरमे चीनक तिब्बतसँ जुड़ल अछि। अरुणाचल प्रदेशक एक भू-भागके चीन अपन दक्षिणी तिब्बतक भाग छी कहि दावा करैत अछि । ईटानगर ई राज्यक राजधानी छी । ई प्रदेशक मुख्य भाषा हिन्दी आ असमिया छी । अङ्ग्रेजी सेहो बिस्तारसँ लोकप्रिय भऽ रहल अछि।

प्रसिद्ध लेडो बर्मा रोडक एक भाग ई राज्यसँ होइत जाइत अछि, दोसर विश्वयुद्धक समय ई सड़क चीनक लेल एक जीवन रेखाक भूमिका खेलने छल ।

भूगोल

अरुणाचल अपन पहाडक दृश्यक लेल प्रसिद्ध अछि।

अरुणाचलक बहुत भाग हिमालयसँ ढकल अछि , मुदा लोहित, चेङ्गलङ आ तिरप पतकाई पहाडीसभमे स्थित अछि। काङ्ग्तो, न्येगी काङ्गसाङ, मुख्य गोरीचन चोटी आ पूर्वक गोरीचन शिखर ई क्षेत्रमे हिमालयक सबसँ अग्ला शिखर छी । तवाङमे स्थित बुमला घाटी सन् २००६ मे ४४ वर्षक बाद पहिल बेर ब्यापारक लेल खोलल गेल । दुनु तरफक ब्यापारीसभके एक दोसरक क्षेत्रमे प्रवेश करवाक अनुमति देलक।

हिमालय पर्वतमालाक पूर्वी विस्तार एकरा चीनसँ अलग करैत अछि। ई पर्वतमाला नागाल्याण्ड दिश घुमल अछि आ भारत तथा बर्माक बीचमे चांगलांग आ तिरप जिलामे एक प्राकृतिक सीमाक निर्माण करैत अछि आ एक प्राकृतिक बाधाक रूपमे कार्य करैत अछि। ई पहाड महान हिमालयसँ कम अगला अछि।

जिलासभ

अरुणाचल प्रदेशमे १६ वटा जिलासभ अछि -

कोड	जिला	मुख्यालय	जनसङ्ख्या (२०११)	क्षेत्रफल (किमी२)	जनघनत्व (/किमी२)	आधिकारिक वेबसाइट
AJ	अन्जाव	हवाई	21,089	6,190	3	http://lohit.nic.in/anjaw.htm
CH	चेङ्गलङ	चेङ्गलङ	147,951	4,662	32	http://changlang.nic.in/
UD	दिबाङ घाटी	आनिनी	7,948	9,129	1	http://dibang.nic.in/
EK	पूर्व कमेङ	सेप्पा	78,413	4,134	19	http://eastkameng.nic.in/
ES	पूर्व सियाङ	पासिघाट	99,019	3,603	27	http://eastsiang.nic.in/
	क्रा दादी	जमिन
KK	कुरुङ कुमे	कोलोरियाङ	89,717	6,040	15	http://kurungkumey.nic.in/
EL	लोहित	तेजु	145,538	2,402	28	http://lohit.nic.in/
LD	लोङ्गदियाङ	लोङ्गदियाङ
DV	निचली दिबाङ घाटी	आनिनी	53,986	3,900	14	http://roing.nic.in/
LB	निचली सुबनसिरी	जिरो	82,839	3,508	24	http://lowersubansiri.nic.in/
	नामसाई	नामसाई
PA	पपुमपारे	युपिया	176,385	2,875	51	http://papumpare.nic.in/
	सियाङ	पाङ्गिन
TA	तवाङ	तवाङ सहर	49,950	2,085	23	http://tawang.nic.in/
TI	तिरप	खोन्सा	111,997	2,362	47	http://tirap.nic.in/
US	ऊपरी सियाङ	यिङ्गकियोङ	35,289	6,188	5	http://uppersiang.nic.in/
UB	उपरी सुबनसिरी	दापोरिजो	83,205	7,032	12	http://uppersubansiri.nic.in/
WK	पच्छिम कामेङ	बोमदिला	87,013	7,422	12	http://westkameng.nic.in/
WS	पच्छिम सियाङ	अलोङ	112,272	8,325	23	http://westsiang.nic.in/