सिक्किम
सिक्किम Sikkim | ||
---|---|---|
राज्य | ||
| ||
![]() | ||
निर्देशाङ्क (गान्टोक): २७°२०′N ८८°३७′E / २७.३३°N ८८.६२°Eनिर्देशाङ्क: २७°२०′N ८८°३७′E / २७.३३°N ८८.६२°E | ||
देश | ![]() | |
सङ्घ प्रवेश † | १६ मई १९७५ | |
राजधानी | गान्टोक | |
पैग शहर | गान्टोक | |
जिला | ४ | |
सरकार | ||
• गभर्नर | गङ्गा प्रसाद | |
• मुख्यमन्त्री | पवन कुमार चामलिङ (एसडिएफ) | |
• विधानसभा | एकसदनीय (३२ सिट) | |
• संसदीय क्षेत्र | राज्यसभा १ लोकसभा १ | |
• उच्च न्यायालय | सिक्किम उच्च न्यायालय | |
क्षेत्रफल | ||
• सम्पूर्ण | ७०९६ किमी२ (२७४० वर्गमाइल) | |
क्षेत्र क्रम | २८म् | |
जनसङ्ख्या (२०११)[१] | ||
• सम्पूर्ण | ६,१०,५७७ | |
• क्रम | २९म् | |
• घनत्व | ८६/किमी२ (२२०/वर्ग माइल) | |
मूलवासी नाम | सिक्किमी | |
भाषासभ[२][३] | ||
• अधिकारिक | अङ्ग्रेजी | |
• अतिरिक्त मुख्य | ||
समय क्षेत्र | भारतीय मानक समय (युटिसी+०५:३०) | |
आइएसओ ३१६६ कोड | IN-SK | |
मानव विकास सूचकाङ्क | ![]() | |
एचडिआई क्रम | १०म् (२०१७) | |
साक्षरता | ८२.६% (१३म्) | |
वेबसाइट | www.sikkim.gov.in | |
†सिक्किमक सभाद्वारा राजशाहीकें समाप्त करि देल गेल आ भारतक एक घटक एकाई बनवाक संकल्प लेलक। ई मुद्दासभ पर एक जनमत सङ्ग्रह आयोजित कएल गेल आ अधिकांश मतदाता पक्षमे मतदान केलक। सन् १९७५ मई १५ कें भारतक राष्ट्रपति एक संवैधानिक संशोधन कऽ पुष्टि केलक जहि सँ सिक्किम भारतक २२म् राज्य बनाए देल गेल। |
सिक्किम भारतक पूर्वोत्तर भागमे स्थित एक पर्वतीय राज्य छी। अङ्गुठा आकारक ई राज्य पश्चिममे नेपाल, उत्तर तथा पूर्वमे चीनक तिब्बत स्वायत्त क्षेत्र तथा दक्षिण-पूर्वमे भुटान सँ जुड़ल अछि। भारतक पश्चिम बङ्गाल राज्य एकर दक्षिणमे अछि।[४] अङ्ग्रेजी, भुटिया, गुरुङ, लेप्चा, लिम्बु, मङ्गेर, मुखिया, नेवारी, राई, शेर्पा, तामाङ तथा हिन्दी आधिकारिक भाषासभ अछि मुदा लिखित व्यवहारमे अङ्ग्रेजीकें उपयोग होएत अछि। हिन्दू तथा बज्रयान बौद्ध धर्म सिक्किमक प्रमुख धर्म छी। ई प्रदेशक राजधानी तथा सभ सँ पैग शहर गान्टोक छी।[५]
सिक्किम नामग्याल राजतन्त्रद्वारा शासित एक स्वतन्त्र राज्य छल मुदा प्रशासनिक समस्यासभक कारण तथा भारत सँ विलय हेवाक लेल सन् १९७५ मे एक जनमत-सङ्ग्रह अनुसार भारतमे विलीन भऽ गेल।[६] ओहि जनमत सङ्ग्रहक पश्चात राजतन्त्रक अन्त तथा भारतीय संविधानक नियम-प्रणालीक ढाँचामे प्रजातन्त्रक उदय भेल।[७]
सिक्किमक जनसङ्ख्या भारतक राज्यसभमे न्यूनतम[८] तथा क्षेत्रफल गोआक पश्चात न्यूनतम अछि। अपन छोटे आकारक बादो सिक्किम भौगोलिक दृष्टि सँ बहुतेक विविधतापूर्ण अछि। कञ्चनजङ्घा पर्वत जे कि दुनियाक तेसर सभ सँ उच्च चोटी छी, ई सिक्किमक उत्तर पश्चिमी भागमे नेपालक सीमा पर अछि आ ई पर्वत चोटी सिक्किमक कयन भागसभ सँ बहुत आसानी सँ देखल जाए सकैत अछि। साफ सुथरा होनाए, प्राकृतिक सुन्दरता आ राजनीतिक स्थिरता आदि विशेषतासभक कारण सिक्किम भारतमे पर्यटनक प्रमुख केन्द्र छी।
नामाकरण[सम्पादन करी]
'सिक्किम' शब्दक सर्वमान्य स्रोत लिम्बू भाषाक शब्द सु (अर्थात "नवीन") तथा ख्यिम (अर्थात "महल" अथवा "घर" - जे कि प्रदेशक प्रथम राजा फुन्तसोक नामग्यालद्वारा बनाएल गेल महलक सङ्केतक छी) कें जोड़ि बनाएल गेल अछि। तिब्बती भाषामे सिक्किमकें '"चावलक घाटी"' कहल जाएत अछि।[९]
भूगोल[सम्पादन करी]
मौसम[सम्पादन करी]
पर्यटन[सम्पादन करी]
सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]
- ↑ "2011 Census reference tables – total population", Government of India, २०११, ८ जुलाई २०१३-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ जुलाई २०१३।
|dead-url=
प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता) - ↑ "1977 Sikkim government gazette", sikkim.gov.in (अङ्ग्रेजीमे), Governor of Sikkim, पृ: १८८, मूलसँ २२ जुलाई २०१८-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ जुलाई २०१८।
- ↑ "50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India", १६ जुलाई २०१४, पृ: १०९, मूलसँ २ जनवरी २०१८-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ६ नवम्बर २०१६।
|deadurl=
प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता) - ↑ "Physical Features of Sikkim", Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim, २९ सितम्बर २००५, अन्तिम पहुँच १२ अक्टुबर २००६।
- ↑ "General Information", सिक्किमइंफ़ो.नेट, अन्तिम पहुँच १२ अक्टुबर २००६।
- ↑ "Sikkim", www.gloriousindia.com, ३१ दिसंबर २००६, अन्तिम पहुँच २३ जनवरी २००७।
- ↑ "History of Sikkim", डिपार्टमेंट ऑफ़ इंफ़रमेशन एंड पब्लिक रिलेशंस, गवर्नमेंट ऑफ़ सिक्किम, २९ सितम्बर २००५, अन्तिम पहुँच १२ अक्टुबर २००६।
- ↑ अर्जुन अदलखा (१९९७), "Population Trends: India" (पीडीएफ़), International brief, यू.एस. डिपार्टमेंट ऑफ़ कॉमर्स, पृ: 5, अन्तिम पहुँच १२ अक्टुबर २००६।
- ↑ "About Sikkim", Department of Information and Public Relations, Government of Sikkim, २९ सितम्बर २००५, अन्तिम पहुँच १२ अक्टूबर २००६।