महाराष्ट्र
Jump to navigation
Jump to search
महाराष्ट्र Maharashtra | ||
---|---|---|
राज्य | ||
प्रतापगढ़ किला (महाबलेश्वर समीप) पश्चिमी घाटमे अवस्थित, छत्रपति शिवाजी टर्मिनस, अजन्ता गुफासभमे रहल पद्मपानीक चित्रकला, एलोरा गुफासभमे रहल कैलाशा मन्दिर, गेटवे अफ इन्डिया, एलिफेन्टा गुफासभमे रहल त्रिमूर्तिक मूर्ति, हजूर साहिबमे रहल शनिवार वाड़ा किला | ||
| ||
आदर्श वाक्य: प्रतिपच्चंद्रलेखेव वर्धिष्णुर्विश्व वंदिता महाराष्ट्रस्य राज्यस्य मुद्रा भद्राय राजते Pratipaccandralēkhēva vardhiṣṇurviśva vanditā mahārāṣṭrasya rājyasya mudrā bhadrāya rājatē (महाराष्ट्रक वैभव पहिल दिनक चाँदक सन बढ़त। एकरा समुचा विश्व द्वारा पूजा कएल जाएत आ अपन लोकसभक भलाईक लेल चैमैक जाएत।)[१] | ||
![]() भारतक नक्सामे महाराष्ट्रक स्थान | ||
निर्देशाङ्क (मुम्बई): १८°५८′१२″N ७२°४९′१२″E / १८.९७°N ७२.८२०°Eनिर्देशाङ्क: १८°५८′१२″N ७२°४९′१२″E / १८.९७°N ७२.८२०°E | ||
देश | ![]() | |
स्थापना | १ मई १९६०^ (महाराष्ट्र दिवस) | |
राजधानीसभ | मुम्बई नागपुर (शीत)[२] | |
जिला | ३६ | |
सरकार | ||
• अङ्ग | महाराष्ट्र सरकार | |
• राज्यपाल | भगत सिंह कोशयारी | |
• मुख्यमन्त्री | उद्धव ठाकरे (शिव सेना) | |
• उप मुख्यमन्त्री | अजित पवार (एनसिपी) | |
• विधान सभा | बहुदलीय विधान सभा परिषद ७८ विधान सभा २८८ राज्य सभा १९ लोक सभा ४८ | |
क्षेत्रफल | ||
• सम्पूर्ण | ३०७७१३ किमी२ (११८८०९ वर्गमाइल) | |
क्षेत्र क्रम | तेसर | |
जनसङ्ख्या (२०११)[३] | ||
• सम्पूर्ण | ११,२३,७४,३३३ | |
• क्रम | दोसर | |
• घनत्व | ३७०/किमी२ (९५०/वर्ग माइल) | |
मूलवासी नाम | मराठी | |
जिएसडिपी (२०१९-२०)[४] | ||
• कुल | ||
• प्रति व्यक्ति | ₹२,०७,७२७ (युएस$३,१३५.९७) | |
समय क्षेत्र | भारतीय मानक समय (युटिसी+०५:३०) | |
आइएसओ ३१६६ कोड | IN-MH | |
गाडी दर्ता | MH | |
आधिकारिक भाषासभ | मराठी[५][६] | |
एचडिआई (२०१७) | ▲ ०.६९५[७] (medium) · १५हम | |
साक्षरता (२०११) | ८२.३४%[८] | |
लिङ्ग अनुपात (२०११) | ९२९ ♀/१००० ♂[८] | |
वेबसाइट | Maharashtra.gov.in | |
†The State of Bombay was split into two States i.e. Maharashtra and Gujarat by the Bombay Reorganisation Act 1960[९] †† Common high court | ||
महाराष्ट्रक प्रतीक | ||
प्रतीक | महाराष्ट्रक प्रतीक चिह्न | |
भाषा | मराठी | |
पक्षी | Yellow-footed green pigeon | |
फूल | Jarul | |
गाछी | आम गाछ | |
किरा | Blue Mormon |
महाराष्ट्र (/mɑːhəˈrɑːʃtrə/; मराठी: [məharaːʂʈrə] ( सुनी), abbr. MH) भारतक पश्चिमी प्रायद्वीपीय क्षेत्रमे अवस्थित एक राज्य छी, जे दक्खन पठारक एक पैग भूभाग पर अधिपत्व करैत अछि। मराठी लोकसभकें घरक रूपमे, महाराष्ट्र भारतमे क्षेत्रफलक अनुसार दोसरसभसँ अधिक जनसङ्ख्या भेल राज्य आ तेसर सभसँ पैग राज्य छी। ३,०७,७१३ किमी२ (१,१८,८०९ वर्ग माइल) मे विकशित, ई विश्वक दोसर सभसँ बेसी जनसङ्ख्या भेल उपखंड सेहो छी। महाराष्ट्रक सीमा पश्चिममे अरब सागर, दक्षिणमे कर्नाटक आ गोवा लगायत, दक्षिण-पूर्व में तेलंगाना आ पूर्वमे छत्तीसगढ़ उत्तरमे गुजरात आ मध्य प्रदेश, दादरा आ नगर हवेलीक भारतीय केन्द्र शासित प्रदेशसभसँ जुडल अछि, सङ्गे उत्तर पश्चिममे दमन आ दीव रहल अछि।
बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]
एहो सभ देखी[सम्पादन करी]
एहो सभ देखु[सम्पादन करी]
सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]
- ↑ Chavan, Vijay (१७ जुलाई २०१८), "State govt's spin on Chhatrapati Shivaji's rajmudra draws public ire", Pune Mirror (अङ्ग्रेजीमे), अभिगमन तिथि ३ अप्रैल २०२०।
- ↑ "Monsoon session to start in Maha's winter Capital Nagpur from July 4", मूलसँ २ अगस्त २०१८-के सङ्ग्रहित, अभिगमन तिथि १ अगस्त २०१८।
- ↑ "census of india", Census of India, 2011, Government of India, ३१ मार्च २०११, मूलसँ ३ अप्रैल २०११-के सङ्ग्रहित, अभिगमन तिथि ६ अप्रैल २०११।
- ↑ "Economic Survey of Maharashtra 2019-20, Directorate of Economics and Statistics, Planning Department, Government of Maharashtra", अभिगमन तिथि ७ अप्रैल २०२०।
- ↑ "The Maharashtra Official Languages Act, 1964; Amendment Act, 2015", lawsofindia.org, मूलसँ १५ नवम्बर २०१७-के सङ्ग्रहित।
- ↑ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)", Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India, पृ: 34–35, मूलसँ २८ दिसम्बर २०१७-के सङ्ग्रहित, अभिगमन तिथि १६ फरबरी २०१६।
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab", hdi.globaldatalab.org (अङ्ग्रेजीमे), मूलसँ २३ सितम्बर २०१८-के सङ्ग्रहित, अभिगमन तिथि १३ सितम्बर २०१८।
- ↑ ८.० ८.१ "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)", planningcommission.gov.in, Planning Commission, Government of India, मूलसँ २७ जनवरी २०१८-के सङ्ग्रहित, अभिगमन तिथि ३ अक्टुबर २०१८।
- ↑ Ministry of Law, Government of India (1960). The Bombay Reorganisation Act 1960. https://books.google.com/books/about/The_Bombay_Reorganisation_Act_1960_11_of.html?id=3U_VAAAAMAAJ. अन्तिम पहुँच तिथि: 23 May 2015.