नेपाल रेलवे

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
रेल विभाग
आधिकारिक नाम
नेपाल रेल्वे
सरकारी क्षेत्र
उद्योगरेल यातायात
पूर्व नामनेपाल सरकार रेलवे आ नेपाल जनकपुर-जयनगर रेलवे
स्थापनासन् १९२७
संस्थापकब्रिटिश भारत सरकारक सहायतामे चन्द्र शमशेर जङ्गबहादुर राणा
मुख्यालय
विशालनगर, काठमाडौं
,
नेपाल
सेवा क्षेत्र
नेपाल
मुख्य लोकनि
बलराम मिश्र (महानिर्देशक)
स्वामीनेपाल सरकार
वेबसाइटdorw.gov.np
जयनगर-जनकपुर लाइन
किमी
भारतीय रेलवे
जयनगर - मुख्य टर्मिनल
०,६
जयनगर
भारत
भारत
अन्तर्राष्ट्रिय सीमा
नेपाल
नेपाल
८,३१
खजुरी
१०
११
१३
महिनाथपुर (ठाडी झिझा)
१५
साहिब सरोज नगर (दुहबी)
१६
१७
बैदेही (इटहर्वा)
१९
२०
१७
पर्बाहा
२२,५
२७,५
२८,९
जनकपुर
२७,५
बिग्ही
५०
बिजलपुरा

नेपाल रेल निगम लिमिटेड नेपाल सरकारक स्वामित्वमे रहल एक विभाग छी जे नेपालमे रेल सञ्चालन करैत अछि। वर्तमानमे ई कम्पनी दू टा रेलवे लाइन- रक्सौल-सिरसियाजयनगर-जनकपुरकें देखरेख आ सञ्चालन करैत अछि।

इतिहास[सम्पादन करी]

नेपाल में रेलवे के शुरुवात सन 1927 में रक्सौल (भारत) स अमलेखगंज (नेपाल में 46 किमी) के बीच एक 48 किमी रेललाइन के साथ भेल रहै। इ लाइन के आमान 2’6” (762 मिमी) राखल गेल छलाई। इ लाइन के 1965 में बंद कएल गेल। 2005 में इ लाइन के किछ हिस्से के आमान परिवर्तन के बाद रक्सौल स सिर्सिया अन्तर्देशीय कंटेनर डिपो, बीरगंज के बीच एक 6 किमी दूरी बड़ी लाइन (5’6”, 1675 मिमी) के रूप में शुरु कएल गेल और अब अेकर प्रयोग विशेष रूप स भारतीय रेल द्वारा संचालित माल गाड़ि द्वारा प्रयोग काएल जै छै।

1937 में इ मूल लाइन के साथ एक 2’6” (762 मिमी) के अन्य लाइन को जोड़ल गेलाई जेकर लम्बाई, 53 किमी (नेपाल में 50 किमी) छलाई। इ लाइन बीज़लपुरा स जनकपुर - जयनगर (भारत) जाइ जे भारतीय रेल क मुख्य लाइन स जोडई। 2001 में बीज़लपुरा स जनकपुर के मध्य के खंडमे रास्तआ क एक पुल खस  के कारण बंद भेल लेकिन जनकपुर स जयनगर के बीच 29 किमी लम्ब लाइन 2014 तक रुइक रुइक क चलाई , अाब अेक्रा बड़ी लाइन में परिवर्तित कर के लेल बंद कएल गेल अैछ। इ लाइन के 2019 में फेर से खोल के योजना अैछ।

2010 के आसपास बहुते परियोजना एलाई जै में सबसे प्रमुख 945 किमी दूरी के एक विद्युतीकृत लाइन जे पूर्व में मेची आ पश्चिम में महाकाली तक चालब के योजना अैछ। राजधानी काठमांडू में एक मेट्रो प्रणाली के लेल सेहो 2012 में एक व्यवहार्यता अध्ययन शुरू कएल गेल अैछ।

आगामी रेल परियोजना[सम्पादन करी]

पूर्व पश्चिम रेलमार्ग कें खण्ड (४०० कि.मि.) निर्माण संचालन। भारत सीमा स तराई कें औद्योगिक तथा व्यापारिक शहर/नाका सब रेल प्रणालीम जोड्ल जएत | पूर्व पश्चिम रेलमार्ग स तराईक वर्दीवास–विरगंज खण्ड कें जोड्ल जेत (१३४ कि.मि.)। काठमाण्डौ तराई कें रेल सेवा स जोडके (१०० कि.मि.)। निर्माण कार्य आगु बढाएल जएत। काठमाण्डौ उपत्यकामा मेट्रो निर्माण कार्य प्रारम्भ कएल जएत। काठमाण्डौ –पोखरा–तराई क विद्युतिय रेलमार्ग कें DPR तयार कएल जएत। रेल संजाल कें सम्भाव्य क्षेत्र सभक पहिचान सहित प्रादेशिक प्रशासनिक केन्द्र सबमे पूर्व–पश्चिम एवं तराई , काठमाण्डौ –पोखरा रेल संजाल स जोडक लेल अध्ययन Feasibility एवं DPR कें कार्य आगु बढाएल जएत।

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

कोंकण रेलवे न॑ एनआरसीएल क॑ दू ५ कार डीईएमयू ट्रेन सेट पहुँचाबै के साथ-साथ ई खंड प॑ उद्घाटन रन के बाद ०२ अप्रैल २०२२ स॑ सीमा पार रेलवे लिंक केरऽ परिचालन शुरू करी देल॑ छै। नेपाल सरकार द्वारा उपलब्ध कराओल गेल वित्तपोषणक संग केआरसीएल केँ देल गेल आपूर्तिक ठेकाक विरुद्ध कोंकण रेलवे अंचल द्वारा नेपाल सरकार केँ आपूर्ति कयल गेल दू टा ५ कार डीईएमयू ट्रेन सेट सँ प्रारम्भिक यात्री परिचालन शुरू होयत। ई रेक इंटीग्रेल कोच फैक्ट्री (आईसीएफ), चेन्नई द्वारा विकसित करलौ गेलौ छै आरू एकरा मँ विभिन्न आधुनिक विशेषता छै।

प्रत्येक 5 कार डीईएमयू ट्रेन सेट मे 1600 एचपी प्रोपल्शन के संग-संग अन्य एडवांस फीचर जेना एक एसी कोच, माइक्रोप्रोसेसर आधारित एसी-एसी ट्रैक्शन, इलेक्ट्रॉनिक फ्यूल इंजेक्शन, न्यूमेटिक सस्पेंशन के संग-संग टॉयलेट सेहो अछि. नेपाल सरकार नेपाल राष्ट्रिय झण्डाके आधार पर अहि रेलगाडीसभके रंग योजनाके अन्तिम रुप देने छल। एनआरसीएल न॑ कोंकण रेलवे क॑, प्रारंभिक हाथ पकड़ै के साथ-साथ एक साल के अवधि लेली परिचालन आरू रखरखाव सहायता प्रदान करै लेली काम करलकै छै। कोंकण रेलवे एहि समझौताक अन्तर्गत एहि ट्रेन सेट सभक परिचालन आ रखरखावक काज करत, नेपाल रेलवेक कर्मचारी सभकेँ प्रशिक्षण देत, 26 विशेषज्ञ जनशक्ति आ न्यूनतम उपकरणक आपूर्ति करत, रेल परिचालन लेल बेसिक सिस्टम बनाओत संगहि तकनीकी सहायता सेहो देत रेलवे ट्रैक के रखरखाव एवं सिग्नलिंग सिस्टम |

नेपाल रेलवे टिकट, जनकपुरधाम (नेपाल) से जय नगर (भारत) एसी डिब्बा

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]


बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

www.dorw.gov.np

www.wikipedia.org