रञ्जना लिपि

रञ्जना लिपि
रञ्जना लिपि;
प्रकार	अबुगिदा
भाषासभ	नेपाली; संस्कृत; तिब्बती
समय काल	c. ११००–वर्तमान
Parent systems	आद्य सिनैटिक वर्णमाला [a] ध्वन्यामक वर्णमाला [a] अरामैक वर्णमाला [a] ब्राह्मी लिपि गुप्त लिपि नेपाल मोल रञ्जना लिपि; ; ; ; ; ; ;
Child systems	सोयोम्बो
Sister systems	प्रचलित; लिटु मोल
	[a] ब्राह्मी लिपिक यहुदी मूलक सम्बन्धमे सार्वभौमिक सहमति नै अछि ।
	ई लेखमे आइपिए ध्वन्यात्मक चिन्हसभ अछि । बिना वास्तविक प्रतिपादन समर्थनके, अहाँ युनिकोड अक्षरक बदला प्रश्नसूचक चिह्न, सन्दूक चिह्न या अन्य अजीब चिह्न या अक्षर देख सकैत छी ।

रञ्जना लिपि एघारहम शताब्दीमे ब्राह्मी लिपिसँ व्युत्पन्न एक लिपि अछि । ई मुख्यतः नेपाल भाषा लिखऽ कें लेल प्रयोग कएल गेल छल मुदा बादमे जाए ई लिपिक प्रयोग भारतक मठसभमे सेहो प्रयोग कएल जाए लागल, तिब्बत, चीनक समुद्र तट, मङ्गोलिया आ जापान धरि फैल गेल । रञ्जना लिपि कें नेपालद्वारा अपन राष्ट्र लिपिक रूपमे संयुक्त राष्ट्र सङ्घमे दर्ता केनए छल । ई प्रायः बामा दिस सँ दाहिना लिखल जाइत अछि मुदा 'कूटाक्षर प्रारूप' कऽ लेल उपर सँ नीचा लिखल जाइत अछि ।^[१] ई मानक नेपालीकें क्यालिग्राफिक लिपि मानल जाइत अछि ।

इतिहास[सम्पादन करी]

वर्णमाला[सम्पादन करी]

a अ	i इ	u उ	ṛ ऋ	ḷ ऌ	e ए	o ओ
ā आ	ī ई	ū ऊ	ṝ ॠ	ḹ ॡ	ai ऐ	au औ

aṃ अं	aḥ अः

k क	kh ख	g ग	gh घ	ṅ ङ
c च	ch छ	j ज	jh झ	ñ ञ
ṭ ट	ṭh ठ	ḍ ड	ḍh ढ	ṇ ण
t त	th थ	d द	dh ध	n न
p प	ph फ	b ब	bh भ	m म
y य	r र	l ल	v व
ś श	ṣ ष	s स	h ह