राममनोहर लोहिया
राममनोहर लोहिया Ram Manohar Lohia | |
---|---|
![]() | |
जन्म | |
मृत्यु | १२ अक्टुबर १९६७ | (५७ वर्ष)
राष्ट्रियता | भारतीय |
मातृसंस्था | कलकत्ता विश्वविद्यालय बर्लिनके हम्बोल्ट विश्वविद्यालय |
राजनीतिक दल | भारतीय राष्ट्रीय काङ्ग्रेस प्रजा समाजवादी पार्टी समाजवादी पार्टी |
अभियान | भारत छोड़ो आन्दोलन भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलन |
वेबसाइट | lohiatoday.com |
डॉ॰ राममनोहर लोहियाक (जन्म - मार्च २३, सन् १९१० आ हिनकर- मृत्यु - १२ अक्टुबर, सन् १९६७) मे भेल छल ओ भारतक स्वतन्त्रता सङ्ग्रामक सेनानी, प्रखर चिन्तक आ समाजवादी राजनेता छलाह ।[१] भारतमें ब्रिटिश शासनक अन्तिम चरणक कालखण्डमे ओ काङ्ग्रेस रेडियोक संग काम केनए छल जे १९४२ धरि मुम्बईमें विभिन्न स्थानसभसँ गुप्त रूपसँ प्रसारित कएल गेल छल ।[२]
जीवनवृत्त[सम्पादन करी]
आरम्भिक जीवन आ शिक्षा[सम्पादन करी]
डॉ॰ राममनोहर लोहियाक जन्म २३ मार्च १९१० कऽ उत्तर प्रदेशक फैजाबाद जनपदमें (वर्तमान-अम्बेदकर नगर जनपद) अकबरपुर नामक स्थानमे भेल छल । हिनकर पिताजी श्री हीरालाल पेशासँ अध्यापक आ हृदयसँ सच्चा राष्ट्रभक्त छलाह । जखन ई अढ़ाई वर्षक छल तखने हिनकर माताजी (चन्दा देवी)क स्वर्गवास भऽ गेल ।
हिनकर पिताजी गान्धीजीक अनुयायी छल । जखन ओ गान्धीजीसँ भेट करबाक लेल जाइत छल तखन ओ अपना संगमे राम मनोहर कऽ सेहो लऽ जाएत छल । एकर कारण गान्धीजीक विराट व्यक्तित्वक हिनका पर प्रभाब पड़ल छल । पिताजीक साथ १९१८ में अहमदाबाद काङ्ग्रेस अधिवेशनमें पहिल बेर शामिल भेल ।
यूरोप प्रवास[सम्पादन करी]
स्वदेश आगमन आ स्वतन्त्रता सङ्ग्राम[सम्पादन करी]
भारत छोड़ो आन्दोलन[सम्पादन करी]
स्वतन्त्रता प्राप्तिक बाद[सम्पादन करी]
देहावसान[सम्पादन करी]
गैर-काङ्ग्रेसबादक शिल्पी[सम्पादन करी]
जेहन कथनी ओहेने करनी[सम्पादन करी]
मौलिक आ ठेठ देशी चिन्तक[सम्पादन करी]
राजनीतिक शुचिताक पक्षधर[सम्पादन करी]
कर्मवीर[सम्पादन करी]
सप्त क्रान्तिसभ[सम्पादन करी]
भारत-विभाजन पर लोहियाक विचार[सम्पादन करी]
लेखन[सम्पादन करी]
एहो सभ देखी[सम्पादन करी]
बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]
- हिन्दी का सरलीकरण (राममनोहर लोहिया के हिन्दी सम्बन्धी विचार)
- लोहियावाणी
- तस्वीरों में लोहिया
- सांस्कृतिक क्रांति के अग्रदूत : लोहिया (संस्कृति, समाज और भाषा के अन्तःसम्बन्धों की पड़ताल)
- गंगा तीरे, सरयू तीरे (राममनोहर लोहिया पर विशेष)
- तो इतिहास कुछ और होता (भारतीय पक्ष)
- लोहिया के विचार
- स्वर्गीय लोहिया साहब : रामधारी सिंह 'दिनकर'
- समाजवादी विचारधारा आज कहाँ है ? (बीबीसी हिन्दी)
- लोहिया के विचार (गूगल पुस्तक)
- ना रहूँ किसी का दस्तनिगर : मेरा सफरनामा (गूगल पुस्तक ; लेखक - कैप्टेन अब्बास अली)
- यह लोहिया की सदी हो (वेदप्रताप वैदिक)
- लोहिया नें संसद को बनाया लोक सदन (किरन माहेश्वरी)
- डॉ॰ लोहिया का इतिहास चिंतन – डॉ॰ मनोज चतुर्वेदी
- डॉ॰ लोहिया और सप्त क्रान्ति
- लोहिया के बिना साहित्य का इतिहास अधूरा - नामवर सिंह
- लोहिया का अंगरेजी विरोध (गंगा सहाय मीणा)
- समाजवादी नायक : श्री राम मनोहर लोहिया
- अप्रासंगिक हुआ लोहिया का गैर-कांग्रेसवाद? (प्रभासाक्षी)
सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]
- ↑ http://www.lokniti.org/pdfs_dataunit/publications2010/on_remembering_lohia.pdf
- ↑ Bipan Chandra, et AL, India's Struggle for Independence