अजरबैजान

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
Azərbaycan Respublikası
अजरबैजान गणराज्य
झन्डा राज्य चिन्ह
राष्ट्रिय वाक्यOdlar Yurdu
सनातन अग्नीकें भूमि
राष्ट्रगानAzərbaycan Respublikasının Dövlət Himni
अज़रबैजान का कूच
राजधानी
(आ पैग सहर)
बाकु
४०°२२′उ॰ ४९°५३′पू॰ / ४०.३६७°N ४९.८८३°E / 40.367; 49.883
सरकारी भाषा अजरबैजानी
सरकारक प्रकार प्रतिनिधि लोकतंत्र
 -  राष्ट्रपति इल्हाम इलीएव
 -  प्रधानमन्त्री आर्तुर रासीज्दा
स्वतन्त्रता सोभियत संघ से 
 -  घोषणा ३० अगस्त १९९१ 
 -  पूर्ण १८ अक्टुबर १९९१ 
क्षेत्रफल
 -  पुरा ८६,६०० किमी (११२अम)
३३,४३६ वर्गमाइल
 -  पानी (%) नगण्य
जनसंख्या
 -  २०११ अनुमान ९,१६४,६००[१] (१०३अम)
 -  जनगणना २००० अनुपलब्ध 
जिडिपी (पिपिपी) २०११ अनुमान
 -  कूल $९०,३१,८०,००,०००[२] (८७अम)
 -  प्रतिव्यक्ति आय $१०,३४०[२] (११२अम)
मानव विकास सूचकांक (२००३) ०.७२९ (मध्यम) (१०१अम्)
मुद्रा मनत (AZN)
समय क्षेत्र (युटिसी+४)
 -  ग्रीष्ममे (डिएसटि)  (युटिसी+५)
इन्टरनेट टिएलडी .az
टेलिफोन कोड नं. ९९४

अजरबैजान (अजेरी: Azərbaycan Respublikası), ककेससक पूर्वी भागमे अवस्थित एक गणतन्त्र देश छी । ई पूर्वी युरोपएसिया महादेशक मध्यमे अवस्थित अछि । भौगोलिक रूप सँ ई एसियाके भाग अछि । एकर सीमान्त देश छी: अर्मेनिया, जर्जिया, रूस, ईरान, टर्की आ एकर तटीय भाग आन्ध्र सागर सँ जुड़ल अछि । ई सन् १९९१ धरि भूतपूर्व सोभियत संघक भाग छल।

अजरबैजान एकटा धर्मनिरपेक्ष देश छी आ वर्ष २००१ सँ युरोपेली सङ्घक सदस्य छी । एकर अधिकांश जनसङ्ख्या इस्लाम धर्मक अनुयायी अछि आ ई देश इस्लामी सम्मेलन सङ्घक सदस्य राष्ट्र सेहो छी । ई देश धीरे-धीरे औपचारिक मुदा सत्तावादी लोकतन्त्रक दिशामे आगा बढि रहल अछि ।

नामोत्पत्ति[सम्पादन करी]

अजरबैजानमे खिनालुग घाटी

अजरबैजान नामके उद्गम लऽ बहुतो प्रकारक अवधारणासभ अछि । सभ सँ प्रचलित प्रमेय ई अछि कि ई नाम 'अट्रोपटन' शब्द सँ आएल अछि । अट्रोपट फारसी अकामिनाइड राजवंशक समयमे एक क्षत्रप छल, जकरा सिकन्दर महान आक्रमण करि परास्त केलक आ अट्रोपटनक स्वाधीनता मिलल । ओहि समय ई क्षेत्र मिदिया अट्रोपाटिया आ अट्रोपाटीनक नाम सँ जानल जाएत छल ।

इतिहास[सम्पादन करी]

अजरबैजानमे प्रारम्भिक मानव बस्तिसभके चिह्न पाषाण युगक बादक भेटैत अछि । ५५० इशापूर्वमे एक्युमेनिडा राजवंश ई क्षेत्र पर विजय प्राप्त केनए छल, जहिमे पारसी धर्मक उदय भेल छल आ बादमे याह क्षेत्र सिकन्दर महानके साम्राज्यक भाग बनल आर बादमे ओकर उत्तराधिकारी, सेलियुसिडा साम्राज्यक । एल्बानियाली ककेसन लोकसभ चारिम शताबदी इशापूर्वमे ई क्षेत्रमे एक स्वतन्त्र राजशाहीक स्थापना केलक, मुदा ९५-६७ इशापूर्वमे टिगरानीस २ महान ई क्षेत्र पर अधिकार करि लेनए छल।

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]