सामग्री पर जाएँ

भारतक राष्ट्रपतिसभक सूची

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
राष्ट्रपति भवनक मुख्य द्वार, जे भारतक राष्ट्रपतिक अधिकारिक आवास छी

भारतक राष्ट्रपति देशक मुखिया आ भारतक प्रथम नागरिक होइत अछि । भारतक राष्ट्रपति भारतीय सशस्त्र सेनाक प्रमुख होइत अछि ।[] भारतक राष्ट्रपति लोक सभा, राज्यसभाविधानसभाक निर्वाचित सदस्यसभद्वारा चुनल जाइत अछि । भारतक राष्ट्रपतिक कार्यकाल ५ वर्षक होइत अछि ।

भारतक स्वतन्त्रतासँ अखनधरि १४ राष्ट्रपति भऽ चुकल अछि । भारतक राष्ट्रपति पदक स्थापना भारतीय संविधानद्वारा कएल गेल अछि । १४ राष्ट्रपतिसभ वाहेक ३ कार्यवाहक राष्ट्रपति भेल अछि जकरा पदस्थ राष्ट्रपतिक मृत्युक बाद बनायल गेल छल । भारतक प्रथम राष्ट्रपति राजेन्द्र प्रसाद छल ।

राष्ट्रपति

[सम्पादन करी]

भारतक राष्ट्रपतिसभक सूचि निम्न प्रकार अछि[] -

ई पृष्ठभूमिक अन्तर्गत लिखल गेल नाम कार्यवाहक राष्ट्रपतिसभक छी ।

# नाम चित्र पदग्रहण पदमुक्त उपराष्ट्रपति टिप्पणी
डा. राजेन्द्र प्रसाद
(१८८४-१९६३)
२६ जनवरी १९५० १३ मई १९६२ डा. सर्वपल्ली राधाकृष्णन १९५२ निर्वाचन
पहिल भारतीय राष्ट्रपति[][]
डा. सर्वपल्ली राधाकृष्णन
(१८८८ –१९७५)
१३ मई १९६२ १३ मई १९६७ जाकिर हुसैन १९६२ निर्वाचन
राधाकृष्णन मुख्यतः दर्शनशास्त्री आ लेखक छल ।[]
जाकिर हुसैन
(१८९७ –१९६९)
१३ मई १९६७ ३ मई १९६९ वराहगिरी वेङ्कट गिरी १९६७ निर्वाचन
जाकिर हुसैन अलीगढ़ मुस्लिम विश्वविद्यालयक कुलपति आ पद्म विभूषणभारत रत्न प्राप्तकर्ता छल ।[]
वराहगिरी वेङ्कट गिरी
(१८९४–१९८०)
३ मई १९६९ २० जुलाई १९६९ वराहगिरी वेङ्कट गिरी पदस्थ राष्ट्रपति जाकिर हुसैनक मृत्यु पश्चात कार्यवाहक राष्ट्रपति बनल ।
मुहम्मद हिदायतुल्लाह
(१९०५–१९९२)
२० जुलाई १९६९ २४ अगस्त १९६९ हिदायतुल्लाह भारतक सर्वोच्च न्यायलयक मुख्य न्यायाधीश आ अर्डर अफ ब्रिटिश इन्डियाक प्राप्तकर्ता छल ।[]
वराहगिरी वेङ्कट गिरी
(१८९४–१९८०)
२४ अगस्त १९६९ २४ अगस्त १९७४ गोपाल स्वरुप पाठक १९६९ निर्वाचन
गिरी एकमात्र व्यक्ति छल जे कार्यवाहक राष्ट्रपति आ राष्ट्रपति दुनू बनल । ओ भारत रत्नसँ सम्मानित अछि ।[]
फखरुद्दीन अली अहमद
(१९०५–१९७७)
२४ अगस्त १९७४ ११ फरवरी १९७७ बासप्पा दनप्पा जत्ती १९७४ निर्वाचन
फखरुद्दीन अली अहमद राष्ट्रपति नियुक्त होमएसँ पहिने पूर्व मन्त्री छल ।[][१०]
बासप्पा दनप्पा जत्ती
(१९१२–२००२)
११ फरवरी १९७७ २५ जुलाई १९७७ बी.डी. जत्ती, फखरुद्दीन अली अहमदक मृत्यु पश्चात भारतक कार्यवाहक राष्ट्रपति बनल ।[][११]
नीलम संजीव रेड्डी
(१९१३–१९९६)
२५ जुलाई १९७७ २५ जुलाई १९८२ मुहम्मद हिदायतुल्लाह १९७७ निर्वाचन
नीलम संजीव रेड्डी आन्ध्र प्रदेशक प्रथम मुख्यमन्त्री छल ।[१२]
ज्ञानी जैल सिंह
(1916–1994)
२५ जुलाई १९८२ २५ जुलाई १९८७ रामास्वामी वेङ्कटरमण १९८२ निर्वाचन
जैल सिंह मार्च १९७२ मे पञ्जाब राज्यक मुख्यमन्त्री बनल आ सन् १९८० मे गृहमन्त्री बनल ।[१३]
रामास्वामी वेङ्कटरमण
(१९१०–२००९)
२५ जुलाई १९८७ २५ जुलाई १९९२ शंकरदयाल शर्मा १९८७ निर्वाचन
वेङ्कटरमण भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम आन्दोलनमे जेल गेल छल ।[१४]
शंकरदयाल शर्मा
(१९१८–१९९९)
२५ जुलाई १९९२ २५ जुलाई १९९७ केआर नारायणन १९९२ निर्वाचन
शर्मा मध्य प्रदेशक मुख्यमन्त्री आ भारतक सञ्चार मन्त्री रहि चुकल छल ।[१५]
१० केआर नारायणन
(१९२०–२००५)
२५ जुलाई १९९७ २५ जुलाई २००२ कृष्ण कान्त १९९७ निर्वाचन
नारायणन चीन,टर्की,थाइल्याण्डसंयुक्त राज्य अमेरिकामे भारतक राजदूत रहि चुकल छल ।[१६]
११ ऐपिजे अब्दुल कलाम
(१९३१-२०१५)
२५ जुलाई २००२ २५ जुलाई २००७ भैरोंसिंह शेखावत २००२ निर्वाचन
कलाम मुख्यतः वैज्ञानिक छल जे मिसाइल आ परमाणु हथियार बनेबामे मुख्य योगदान देनए छल ।[१७]
१२ प्रतिभा पाटिल
(जन्म १९३४)
२५ जुलाई २००७ २५ जुलाई २०१२ मोहम्मद हामिद अंसारी २००७ निर्वाचन
प्रतिभा पाटिल भारतक प्रथम महिला राष्ट्रपति बनल ।[१८][१९]
१३ प्रणब मुखर्जी
(जन्म १९३५)
२५ जुलाई २०१२ २४ जुलाई २०१७ मोहम्मद हामिद अंसारी २०१२ निर्वाचन
प्रणब मुखर्जी भारत सरकारमे वित्त मन्त्री, विदेश मन्त्री, रक्षा मन्त्री आ योजना आयोगक उपाध्यक्ष रहि चुकल अछि ।
१४ राम नाथ कोविन्द
(जन्म १९४५) 
२५ जुलाई २०१७ २५ जुलाई २०२२ मोहम्मद हामिद अंसारी राज्यसभा सदस्य तथा बिहारराज्यक राज्यपाल रहि चुकल अछि ।
१५ द्रौपदी मुर्मू
(जन्म १९५८) 
२५ जुलाई २०२२ पदस्थ जगदीप धनखड़ झारखण्डराज्यक  राज्यपाल रहि चुकल अछि ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ

[सम्पादन करी]
  1. "The Constitution of India" (.doc), Ministry of Law and Justice of India, अन्तिम पहुँच ४ जनवरी २००९ 
  2. राष्ट्रपति एवं उपराष्ट्रपतियों की सूची
  3. "Rajendra Prasad", The Hindu, India, ७ मई १९५२, मूलसँ ११ जनवरी २००९ मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८  |dead-url= प्यारामिटर ग्रहण नहि कएल (सहायता)
  4. "Republic Day", Time, ६ फरबरी १९५०, मूलसँ २५ दिसम्बर २०१८ मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८  |dead-url= प्यारामिटर ग्रहण नहि कएल (सहायता)
  5. Ramachandra Guha (१५ अप्रैल २००६), "Why Amartya Sen should become the next president of India", The Telegraph, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  6. "Zakir Husain,", Vice President's Secretariat, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  7. "Hidayatullah, Shri M", Vice President's Secretariat, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  8. "Giri, Shri Varahagiri Venkata", Vice President's Secretariat, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  9. ९.० ९.१ "Gallery of Indian Presidents", Press Information Bureau of the Government of India, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  10. http://www.thehindu.com/specials/in-depth/the-emergency-imposed-by-indira-gandhi-government/article7357305.ece
  11. "Jatti, Shri Basappa Danappa", Vice President's Secretariat, अन्तिम पहुँच ३० नवम्बर २००८ 
  12. Bhargava, G.S., "Making of the Prez – Congress chief selects PM as well as President", The Tribune (India), अन्तिम पहुँच ६ जनवरी २००९ 
  13. Wolpert, Stanley A. (1999). India. University of California Press. प॰ 217. https://books.google.lk/books?id=nHnOERqf-MQC&pg=PA217&lpg=PA217&dq=%22Giani+Zail+Singh%22%2Bpunjabi&ct=result#PPA217,M1. अन्तिम पहुँच तिथि: 3 January 2009. 
  14. Hazarika, Sanjoy (१७ जुलाई १९८७), "Man in the News; India's Mild New President: Ramaswamy Venkataraman", The New York Times, अन्तिम पहुँच ६ जनवरी २००९ 
  15. Navtej Sarna (२७ दिसम्बर १९९९), "Former President Shankar Dayal Sharma passes away", Embassy of India, Washington D.C., अन्तिम पहुँच ६ दिसम्बर २००८ 
  16. "Narayanan, Shri K, R", Vice President's Secretariat, मूलसँ १० फरबरी २००९ मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ६ दिसम्बर २००८  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नहि कएल (सहायता)
  17. Ramana, M. V.; Reddy, C. Rammanohar (2002). Prisoners of the Nuclear Dream. New Delhi: Orient Longman. प॰ 169. https://books.google.com/books?id=IjZA-bQde1wC&pg=RA1-PA169&dq=%22Abdul+Kalam%22+%22%22Pokhran-II%22. 
  18. Emily Wax (२२ जुलाई २००७), "Female President Elected in India", The Washington Post, अन्तिम पहुँच २ दिसम्बर २००८ 
  19. "Pratibha Patil is Rajasthan’s first woman governor", Express India, ८ नवम्बर २००८, मूलसँ २५ दिसम्बर २०१८ मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ६ दिसम्बर २००८  |dead-url= प्यारामिटर ग्रहण नहि कएल (सहायता)

एहो सभ देखी

[सम्पादन करी]