तिला सङ्कराति

तिला सङ्कराति Tila Sankranti
तिला सङ्कराति पावनिक रमझम
अन्य नाम	मकर सङ्क्रान्ति, माघी
समुदाय	हिन्दू
प्रकार	धार्मिक, सांस्कृतिक
महत्व	फसल उपजक पावनि, लम्बा दिनक स्वागत, सूर्य पुजा
अनुष्ठान	गुड्डी उड़ान, मेला, नदीमे सूर्य पुजा, कला, नृत्य, सामाजीकरण
तिथि	लगभग १४ जनवरी
२०२१ मे
समबन्ध	माघी (शिख), माघे सङ्क्रान्ति, मकर सङ्क्रान्ति, पोङ्गल

तिला सङ्कराति नेपालक एक प्रमुख पावनि छी। ई माघ महिनाक पहिल दिन मनाएल जाइत अछि । ई दिन नेपालमे सार्वजनिक विदा होइत अछि । नेपालमे माघ महिनाक पहिल दिन मकर सङ्क्रान्ति पहाडक जिलासभमे माघे सङ्क्रान्ति, मधेस आ थारु समुदायमे माघी आ मैथिली सहितक भारत बर्षक हिन्दू तिला सङ्कराति नामसँ मनबैत अछि । एहि प्रातेसँ नदी पोखरि सहितक जलाशयमे लोकसभक भिड नजरि होइत अछि । श्रद्धालु ठण्डीके परवाह कएने बिना स्नान कए भगवानक पूजा करैत अछि आ स्नान पूजा पछाडी तिल, मुरही, चुराक लड्डु (तिलवा, लाई आ चुरला बनाऽ कऽ ग्रहण करैत अछि । एहि दिन दिनक भोजनमे लोक खिचडी आ तरुवा, पापड आदि लैत छथि । खम्हाउर खेबाक बिशेष प्रथमिकता सेहो रहैत अछि ।

इतिहास

ज्योतिष शास्त्र अनुसार सौर मासक हिसाबसँ माकर संकराइतसँ सुर्य धनु राशीसँ मकर राशीमे प्रवेश करैत दक्षिणायनसँ उतरायण होइत अछि तए एकरा मकर संकराइत कहल जाइछ । सुर्यक उदयबिन्दु दक्षिन दशासँ उतर दिशादिस जायब प्रारम्भ होइछ आ उतरायणक प्रारम्भेसँ एहि अवधिमे तुलनात्मक रुपमे दिन लम्बा होयब आ तापक्रममे शनै:शनै वृद्धि होयब सुरुह होइछ । तए खगोलीय रुपमे एकर अलगे महत्व अछि ।