लालबहादुर शास्त्री

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
(लाल बहादुर शास्त्रीसँ पुनर्निर्देशित)
लालबहादुर शास्त्री
भारतक दोसर प्रधानमन्त्री
राष्ट्रपतिसर्वपल्ली राधाकृष्णन
पूर्वाधिकारीजवाहरलाल नेहरू
उतराधिकारीगुलजारीलाल नन्दा (कार्यवाहक)
व्यक्तिगत जानकारी
जन्म (१९०४-१०-०२)२ अक्टुबर १९०४
मुगलसराय, ब्रिटिश भारत
मृत्यु ११ जनवरी १९६६(१९६६-०१-११) (६१ वर्ष)
तासकन्द, सोभियत सङ्घ
राजनीतिक दल भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस
जीवनसाथी ललिता शास्त्री
व्यावसायिक पेशा राजनेता, स्वतन्त्रता सेनानी
धर्म हिन्दू धर्म

लालबहादुर शास्त्री (जन्म: २ अक्टुबर १९०४ मुगलसराय - मृत्यु: ११ जनवरी १९६६ तासकन्द), भारतक दोसर प्रधानमन्त्री छल । ओ ९ जुन १९६४ सँ ११ जनवरी १९६६ धरि लगभग अठारह महिना भारतक प्रधानमन्त्री रहल । ई प्रमुख पद पर हुनकर कार्यकाल अद्वितीय रहल ।

भारतक स्वतन्त्रताक पश्चात शास्त्रीजी उत्तर प्रदेशक संसदीय सचिवक रूपमे नियुक्त कएल गेल छल । गोविन्द बल्लभ पन्तक मन्त्रिमण्डलमे हुनका पुलिस आ परिवहन मन्त्रालय सौंपल गेल छल । परिवहन मन्त्रीक कार्यकालमे ओ प्रथम बेर महिला संवाहकसभ (कन्डक्टर्स)क नियुक्ति केनए छल । पुलिस मन्त्री होमएक बाद ओ भीड नियन्त्रणमे राखैक लेल लाठीक स्थान पानिक बौछारक प्रयोग प्रारम्भ करौलक । सन् १९५१ मे, जवाहरलाल नेहरूक नेतृत्वमे ओ अखिल भारत काङ्ग्रेस कमेटीक महासचिव नियुक्त कएल गेल । ओ सन् १९५२, १९५७ व १९६२ क चुनावसभमे काङ्ग्रेस पार्टीक भारी बहुमत सँ जिताबैक लेल बहुत परिश्रम केनए छल ।

जवाहरलाल नेहरूके कार्यकालक दौरान सन् २७ मई, १९६४ को देहावसान भेलाक बाद साफ सुथरी छविक कारण शास्त्रीजीके सन् १९६४ मे देशक प्रधानमन्त्री बनाएल गेल । ओ ९ जुन १९६४ क दिन भारतक प्रधानमन्त्रीक पद भार ग्रहण केनए छल ।

हुनकर शासनकालमे सन् १९६५ क भारत पाक युद्ध शुरू भेल छल । अहि सँ तीन वर्ष पूर्व चीनक युद्ध भारत हारि चुकल छल । शास्त्रीजी अप्रत्याशित रूप सँ भेल ई युद्धमे नेहरूक मुकाबलामे राष्ट्रके उत्तम नेतृत्व प्रदान केलक आ पाकिस्तानके करारी शिकस्त देबएमे सफल रहल ।

तासकन्दमे पाकिस्तानक राष्ट्रपति अयुब खानक संग युद्ध समाप्त करेवाक समझौता पर हस्ताक्षर करैक बाद ११ जनवरी १९६६ क रातिमे हुनकर रहस्यमय परिस्थितिमे मृत्यु भऽ गेल ।

हुनकर सादगी, देशभक्ति आ ईमानदारीक लेल मरणोपरान्त भारत रत्न सँ सम्मानित कएल गेल ।

संक्षिप्त जीवनी[सम्पादन करी]

लालबहादुर शास्त्रीक जन्म सन् १९०४ मे मुगलसराय (उत्तर प्रदेश) मे मुन्शी शारदा प्रसाद श्रीवास्तवक घर भेल छल । हुनकर पिता प्राथमिक विद्यालयमे शिक्षक छल अत: सब हुनका मुन्शीजी कहैत छल ।[१]

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Lal Bahadur Shastri: The Fatherless Child"। अन्तिम पहुँच 13 मार्च 2007

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]