चण्डीगढ
चण्डीगढ | |
---|---|
सहर केन्द्र शासित प्रदेश | |
![]() चण्डीगढमे रहल खुला हाथ स्मारक | |
नाम: सुन्दर सहर | |
![]() भारतक नक्सामे चण्डीगढ | |
निर्देशाङ्क: ३०°४५′N ७६°४७′E / ३०.७५°N ७६.७८°Eनिर्देशाङ्क: ३०°४५′N ७६°४७′E / ३०.७५°N ७६.७८°E | |
देश | भारत |
क्षेत्र | उत्तर भारत |
केन्द्र शासित प्रदेश/सहर | चण्डीगढ |
स्थापना | १ नवम्बर १९६६ |
सरकार | चण्डीगढ |
सरकार | |
• केन्द्र शासित प्रदेशक प्रशासक | शिवराज पाटिल |
• मेयर | हरफुल चन्द्र कल्याण |
• कमिसनर | विवेक प्रताप सिंह |
क्षेत्रफल | |
• सहर केन्द्र शासित प्रदेश | ११४ किमी२ (४४ वर्गमाइल) |
क्षेत्र क्रम | ३३ |
उँचाई | ३५० मिटर (११५० फिट) |
जनसङ्ख्या | |
• सहर केन्द्र शासित प्रदेश | १०,५४,६८६ |
• क्रम | २९अम |
• घनत्व | ९३००/किमी२ (२४०००/वर्ग माइल) |
• मेट्रो[१] | ९,६०,७८७ |
[२] | |
भाषा | |
• आधिकारिक[३] | अङ्ग्रेजी,[४] हिन्दी भाषा, पञ्जाब |
समय क्षेत्र | भारतीय मानक समय (युटिसी+५:३०) |
पिन | १६०xxx |
टेलिफोन कोड | ९१-१७२-XXX XXXX |
आइएसओ ३१६६ कोड | IN-CH |
गाडी दर्ता | CH-01 सँ CH-04 |
एचडिआई | ![]() ०.८९२ |
एचडिआई श्रेणी | बहुत उच्च |
साक्षरता | ८१.९ |
वेबसाइट | chandigarh.nic.in |
चण्डीगढ सहर चण्डीगढ केन्द्र शासित प्रदेशक पूर्ण क्षेत्र ओकटने अछि |
चण्डीगढ, (पञ्जाबी: ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ) भारतक एकटा केन्द्र शासित प्रदेश छी, जे दुई राज्य, पञ्जाब आ हरियाणाक राजधानी सेहो छी । एकर नामक अर्थ छी चण्डीक किला । ई हिन्दू देवी दुर्गाक एकटा रूप चण्डिका आ चण्डीक एकटा प्रसिद्ध मन्दिरक कारण राखल गएल अछि । ई मन्दिर अखनो अहि सहरमे अवस्थित अछि ।[५] ई शहरके सिटी अफ ब्युटिफुल सेहो कहल जाएत अछि । चण्डीगढ राजधानी क्षेत्रमे मोहाली, पञ्चकुला आ जिरकपुर आबैत अछि, जेकर सन् २००१ क जनगणना अनुसार जनसङ्ख्या ११,६५,१११ (१ करोड १६ लाख) रहल अछि । भारतक लोकसभामे प्रतिनिधित्व करैक लेल एकटा सिट आरक्षित कएल गेल अछि । वर्तमान सोलहम लोकसभामे भारतीय जनता पार्टीक श्रीमति किरण खेर यतयसँ सांसद चुनल गएल अछि ।[६]
इतिहास[सम्पादन करी]
ब्रिटिश भारतक विभाजन पश्चात सन् १९४७ मे पञ्जाब राज्यके भारत आ पाकिस्तान करि दुई भागमे बाँटल गएल छल । अहि संगे राज्यक पुरान राजधानी लाहोर पाकिस्तानक भागमे घसकाएल गएल छल । आब भारतीय पञ्जाबके एकटा नयाँ राजधानीक आवश्यकता देखाएल । पूर्व स्थित सहरसभके राजधानीमे रुपान्तरित करैमे बहुतेक कठिनाई भएल छल जेकर फलस्वरूप एकटा नयाँ योजनाबद्ध राजधानी सहरक निर्णय कएल गेल तथा सन् १९५२ मे ई सहरके निर्माण करैक निर्णय कएल गेल । ।[७]
आर्थिक अवस्था[सम्पादन करी]
![]() | ई लेख एखन अपूर्ण अछि। अहाँ एकरा पैग बना विकिपिडियाक सहायता कऽ सकैत छी। |
भूगोल[सम्पादन करी]
खेलकुद[सम्पादन करी]
चित्र दीर्घा[सम्पादन करी]
सन्दर्भ सामाग्री[सम्पादन करी]
- ↑ "Provisional Population Totals, Census of India 2011; Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above", Office of the Registrar General & Census Commissioner, India, अन्तिम पहुँच २६ मार्च २०१२।
- ↑ "http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/prov_results_paper2_indiavol2.html", Office of the Registrar General & Census Commissioner, India, अन्तिम पहुँच २६ मार्च २०१२।
- ↑ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 47th report (July 2008 to June 2010)", Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India, पृ: 122–126, अन्तिम पहुँच १६ फरबरी २०१२।
- ↑ "Government of India official source on languages", Government of India, अन्तिम पहुँच १४ जून २०१४।
- ↑ आधिकारिक सरकारी वेवसाइट
- ↑ भारतीय चुनाव आयोगको अधिसूचना, नयाँ दिल्ली
- ↑ http://chandigarh.nic.in/knowchd_general.htm
वाह्य लिङ्कसभ[सम्पादन करी]
![]() |
विकिमिडिया कमन्समे आर बहुत रास चण्डीगढसँ सम्बन्धित मिडिया सामग्रीसभ अछि । |
चण्डीगढ विकिभोएज सँ यात्रा सहयोगी
- चण्डीगढ प्रशासन आधिकारिक वेवसाइट
- चण्डीगढ पर्यटन
- चण्डीगढ पुलिस
- चण्डीगढ जिला न्यायालय