राजकोट

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
—  राजकोट नगर  —
रानी लक्ष्मीबाई पुल
रानी लक्ष्मीबाई पुल
रानी लक्ष्मीबाई पुल
जिला राजकोट
महापौर
सांसद
जनसंख्या
घनत्व
१,३३५,३९७ (२००१)
• ३,२५०
क्षेत्रफल
ऊँचाई (AMSL)
१०५ कि.मी²
• १३४ मीटर
आधिकारिक जालस्थल: rmc.gov.in

निर्देशाङ्क: २२°१८′००″N ७०°४७′००″E / २२.३°N ७०.७८३३°E / 22.3; 70.7833


राजकोट (/ˈrɑː[invalid input: 'd͡ʒ']ək[invalid input: 'ʈ']/) भारतके गुजरात प्रान्तक एक शहर छी। राजकोट नगर गुजरात राज्य, भारतमे स्थित अछि। राष्ट्रपिता महात्मा गाँधीकs क्रीड़ास्थली राजकोट, पहिले सौराष्ट्र कs राजधानी रहल छल। महात्मा गाँधीके पिता करमचंद गाँधी सौराष्ट्रक दीवान छ्लाह। अहीसं गाँधी जी अपना बचपन संवारि तथा अपन जिन्दगीके प्रारम्भिक दिन राजकोटक गलिसभमे ही व्यतीत कएने छल। गाँधी जी अही ठामसं हिन्दुस्तानिसभ आ अंग्रेजसभक रहन-सहनके अंतर कs क़रीबसं देखने छथि। मोहनदास करमचंद गाँधी उच्च स्कूल तत्कालीन अलफ्रंट हाई स्कूलमे अपनी शिक्षा ग्रहण केएने छल। गाँधीजी कs इस नगरीमे पर्यटकसभके लेल काबा गाँधीना देलो (गाँधी जी कs निवास स्थान) जहिमे आजुक बाल मन्दिर स्कूल चलि रहल अछि, राजकुमारी उद्यान, जबूली उद्यान, वारसन संग्रहालय, रामकृष्ण आश्रम, लालपरी झील, अजी डेम, रंजीत विलास पैलेस, सरकारी दुग्ध डेरी आदि दर्शनीय स्थल अछि। राजकोटमे मनायल जाइ वला अंतर्राष्ट्रीय पतंग मेला बड़का संख्यामे लोगसभ कs आकर्षित करैत अछि।


इतिहास[सम्पादन करी]

प्राचीन सभ्यता आर आज़ादी कs लड़ाईसं राजकोटक बहुत नजदीकी संबंध रहल अछि। राजकोटसं भारतके राजनीतिक आर सांस्कृतिक इतिहासक बहुतो यादसभ जुड़ल अछि। सन १६१२ ई. मे राजकोट शहर कs स्थापना जडेजा वंशके ठाकुर साहब विभाजी जडेजा कएने छल। महात्मा गाँधी अपन अहिंसा एवं सत्याग्रह कs प्रयोग सबसं पहिल अही ठामसं कएने छालह।

यातायात और परिवहन[सम्पादन करी]

हवाई मार्ग[सम्पादन करी]

रेल मार्ग[सम्पादन करी]

सड़क मार्ग[सम्पादन करी]

उद्योग और व्यापार[सम्पादन करी]

राजकोट कs सोनी बाजार गुजरातमे स्थित सोना कs सबसं बड़का बाज़ार छी। महिन्द्रा एण्ड महिन्द्रा जँका किछ प्रमुख कम्पनी सहो अही ठामसं ब्यापार शुरु कएने छल।

भूगोल[सम्पादन करी]

An Aerial Image of the Aji River that Flows through the city of Rajkot

मौसम[सम्पादन करी]

Rajkot Airport (1981–2010)-कऽ लेल मौसम जानकारी
महिना जन फर मार्च अप्रैल मई जुन जुलाई अगस्त सित अक्टु नव दिस वर्ष
अधिकतम °से (°फे) रेकर्ड ३६٫४
(९८)
४०٫०
(१०४)
४३٫९
(१११)
४४٫४
(११२)
४७٫९
(११८)
४५٫८
(११४)
४०٫६
(१०५)
३८٫८
(१०२)
४२٫८
(१०९)
४१٫९
(१०७)
३८٫४
(१०१)
३६٫४
(९८)
४७٫९
(११८)
अधिकतम °से (°फे) औषत २८٫४
(८३)
३०٫९
(८८)
३५٫५
(९६)
३९٫१
(१०२)
४०٫५
(१०५)
३७٫८
(१००)
३३٫०
(९१)
३१٫६
(८९)
३३٫६
(९२)
३५٫९
(९७)
३३٫२
(९२)
२९٫९
(८६)
३४٫१
(९३)
न्यूनतम °से (°फे) औषत १२٫८
(५५)
१५٫०
(५९)
१९٫२
(६७)
२२٫६
(७३)
२५٫४
(७८)
२६٫५
(८०)
२५٫४
(७८)
२४٫४
(७६)
२३٫८
(७५)
२२٫४
(७२)
१८٫४
(६५)
१४٫४
(५८)
२०٫९
(७०)
न्यूनतम °से (°फे) रेकर्ड −०٫६
(३१)
१٫१
(३४)
६٫१
(४३)
१०٫०
(५०)
१६٫१
(६१)
२०٫०
(६८)
१९٫४
(६७)
२०٫१
(६८)
१६٫७
(६२)
१२٫२
(५४)
७٫२
(४५)
२٫८
(३७)
−०٫६
(३१)
औषत हिमपात/वर्षा मीमी (इञ्च) ०٫८
(०٫०३)
०٫३
(०٫०१)
०٫१
(०)
१٫४
(०٫०६)
५٫४
(०٫२१)
१०८٫४
(४٫२७)
२५३٫४
(९٫९८)
१६५٫३
(६٫५१)
११५٫१
(४٫५३)
१९٫३
(०٫७६)
६٫३
(०٫२५)
०٫३
(०٫०१)
६७६٫१
(२६٫६२)
वर्षात दैनिक औषत ०٫१ ०٫१ ०٫० ०٫२ ०٫१ ४٫४ ९٫६ ८٫० ५٫० १٫३ ०٫३ ०٫१ २९٫१
स्रोत: India Meteorological Department (record high and low up to 2010)[१][२]

धर्म[सम्पादन करी]

Religions in Rajkot (2011)[३]
Hinduism
  
८९.९०%
Islam
  
७.६८%
Jainism
  
१.९०%
Christianity
  
०.२७%
Others♦
  
०.२४%
Distribution of religions
Population Growth of Rajkot
जनगणना जनसंख्या
1891२९,२००
१९४१६६,४००
१९५११,३२,१००98.9%
१९६११,९३,५००46.5%
१९७१३,०२,०००56.1%
१९८१४,४४,२००47.1%
१९९१६,५४,५००47.3%
२००११०,०३,०१५53.2%
२०१११३,९०,६४०38.6%
source:[४]
Population growth through the years
Year Population
1891
२९,२००
1941
६६,४००
1951
१,३२,१००
1961
१,९३,५००
1968
२,७०,८००
1971
३,०२,०००
1981
४,४४,२००
1991
६,५४,५००
2001
१०,०३,०१५
2011
१३,९०,६४०
2013
१५,६०,०००

Source:[५]

Source:[६]

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

Rajkotक सम्बन्धमे विकिपिडियाक भातृ योजनासभमे ताकी:

परिभाषा विकिस्नरीसँ
पाठ्यपुस्तक विकिपुस्तकसँ
उद्घरण विकिउद्रघरणसँ
स्रोत पदसभ विकिस्रोतसँ
चित्र आ मिडीया कमन्ससँ
समाचार विकिसमाचारसँ
सिखैवाला स्रोतसभ विकिभर्सिटीसँ

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]

  1. "Rajkot Climatological Table Period: 1981–2010"India Meteorological Department। अन्तिम पहुँच April 10, 2015
  2. "Ever recorded Maximum and minimum temperatures up to 2010" (PDF)। India Meteorological Department। मूल (PDF)सँ 12 April 2015 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच April 10, 2015 {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. सन्दर्भ त्रुटि: अमान्य <ref> टैग; RAK नामक संदर्भ की जानकारी नहीं है
  4. "Census of World"
  5. "Historical Census of India"
  6. "Census of Rajkot"