जोधपुर

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
Jodhpur
जोधपुर
मेहरानगढ़ किला, जोधपुर
देशभारत भारत
राज्यराजस्थान
जिलाजोधपुर[१]
स्थापनासन् १४५९
संस्थापकराव मन्दौरक जोधा
नामकरणराव जोधा
क्षेत्रफल
 • महानगर२८९.६ किमी (१११.८ वर्गमाइल)
 • महानगर
६२४.५ किमी (२४१.१ वर्गमाइल)
उन्नतांश
२३१ मिटर (७५८ फिट)
जनसङ्ख्या
 (२०१६)[४]
 • महानगर१६,३७,८१५
 • क्रम३५अम
 • घनत्व५७००/वर्ग किमी (१५०००/वर्ग माइल)
 • महानगर१७,२०,००० [३]
भाषासभ
 • आधिकारिकमारवाडी, हिन्दी
समय क्षेत्रयुटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)
डाक कोड
३४२००१
सवारी दर्ताRJ 19
वेबसाइटjodhpur.rajasthan.gov.in

जोधपुर (/ˈɒdp[invalid input: 'oor']/ About this sound सुनी ) भारतक राजस्थान राज्यक दोसर सभसँ पैग शहर छी । ई राज्यक दोसर सभसँ पैग महानगरीय क्षेत्र आ समुच्चा भारतमे ३५ अम सभसँ पेग शहर छी । ई ऐतिहासिक रजवाड़ा मारवाड़क याह नामसँ राजधानी सेहो होमैत छल । जोधपुर थार मरुभूमिक बीच अपन अनगिन्ती शानदार महलसभ, दुर्गसभ आ मन्दिरसभ भेल प्रसिद्ध पर्यटन स्थल छी ।

वर्ष पर्यन्त चमकैत सूर्य मौसमक कारण एकरा सूर्य नगरी सेहो कहल जाइत अछि । एतय स्थित मेहरानगढ़ दुर्गके घेरैवला हजारो बुलु मकानसभक कारण एकरा नीली नगरी क नाम सँ सेहो जानल जाइत अछि । एतय अवस्थित पुरान शहरक अधिकांश भाग याह दुर्गक घेरामे बैसल अछि, जकर प्रहरी दीवारमे बहुतरास द्वार बनल अछि,[६] ओनातँ पिछ्ला किछ दशकसभमे याह दीवारक बाहर सेहो नगरक वृहत प्रसार भेल अछि । जोधपुरक भौगोलिक स्थिति राजस्थानक भौगोलिक केन्द्रक निकट अछि, जकर कारण ई नगर पर्यटकसभक लेल राज्य भरिमे भ्रमणक लेल उपयुक्त आधार केन्द्रक कार्य करैत अछि ।

वर्ष २०१४ मे विश्वके अति विशेष आवास स्थानसभमे (मोस्ट एक्स्ट्रा अर्डिनरी प्लेसेज अफ द वर्ल्ड) क सूचीमे प्रथम स्थान पर आएल छल । [७] एक तमिल चलचित्र, आई, जे कि आई धरिक भारतीय सिनेमाक सबसँ महंग चलचित्र छी ओकर छायांकन एतय भेल अछि ।[८][५]

नगर परिचय[सम्पादन करी]

सूर्य नगरी क नामसँ प्रसिद्ध जोधपुर शहर क पहचान एहि ठाममे रहल महलसभ आ पुरान घरसभमे लागल छितरक पत्थरसभ सँ होइत अछि, पन्द्रहम शताब्दीक विशालकाय मेहरानगढ़ दुर्ग, पत्थरिली चट्टान पहाड़ीपर, मैदानसँ १२५ मिटर उचाई पर विद्यमान अछि । आठ द्वारसभ आ अनगिनत बुजसँ युक्त ई शहर दस किलोमिटर लम्बा उंच दीवारसँ घेरल अछि ।

सोलहम शताब्दीक मुख्य व्यापार केन्द्र, किलासभक शहर जोधपुर, आब राजस्थानक दोसर विशालतम शहर छी । पुरा शहरमे वैभवशाली महल, किला आ मन्दिर, एक तरफ जतय ऐतिहासिक गौरवक जीवन्त करैत अछि ओतय दोसर दिस उत्कृष्ट हस्तकलासभ, लोक नृत्य, सङ्गीत आ प्रफुल्ल लोक शहरके आओरो रङ्गीन बनाबैत अछि ।

शिक्षा क्षेत्र[सम्पादन करी]

राजस्थानमे जोधपुर शिक्षाक क्षेत्रमे बहुत आगा अछि । दुर दुरसँ विद्यार्थी एतय पठन-पाठन करैलेल आबैत अछि । जोधपुरके चार्टर्ड एकाउन्टेन्टक खान कहल जाइत अछि । सम्पूर्ण भारतमे सबसँ बेसी सिए एतयसँ निकलैत अछि । शिक्षाक लेल एतय विभिन्न विकल्प मौजूद अछि । एतय विश्व प्रसिद्ध आइआइटी, नेशनल ल युनिवर्सिटी, एम्स, काजरी, आफरी आयुर्वेदिक विश्वविद्यालय अवस्थित अछि । एकर अलावा जयनारायण व्यास विश्वविद्यालय तथा राजस्थान विश्वविद्यालय सेहो अछि तथा एतय वालिकासभक लेल कलेजसभ सहो अछि ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. "Jodhpur.nic.in"मूलसँ 2012-02-19 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2016-11-29 {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. "Jodhpur District Census 2011 Handbook: VILLAGE AND TOWN WISE PRIMARY CENSUS ABSTRACT (PCA)" (PDF)। Censusofindia.gov.in। p. 33। अन्तिम पहुँच 19 April 2016
  3. "Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps"
  4. ORGI। "Census of India : Provisional Population Totals Paper 1 of 2011 : Rajasthan"
  5. ५.० ५.१ "Jodhpur City Population Census 2011 - Rajasthan"
  6. Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam. ed. India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. प॰ 178. 
  7. dailymail.co.uk/travel/article-2562228/Lonely-Planet-reveals-10-extraordinary-places-stay-2014.html
  8. [१]

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]