प्रयागराज

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
(इलाहाबादसँ पुनर्निर्देशित)
इलाहाबाद
प्रयागराज
घडीक दिशामे शीर्ष बामासँ: अल सेन्ट्स गिर्जाघर, खुसरु बाग, इलाहाबाद उच्च अदालत, सङ्गम नजदीकक नयाँ यमुना बाँध, सिभिल लाइन्स, इलाहाबाद विश्वविद्यालय, अल्फ्रेड बगैचामे रहल इलाहाबाद सार्वजनिक पुस्तकालय आ आनन्द भवन
उपनामसभ: 
सङ्गम शहर,[१] प्रधानमन्त्रीक नगर,[२]
भगवानक द्वार[३]
इलाहाबाद भारतपर अवस्थित
इलाहाबाद
इलाहाबाद
उत्तर प्रदेशमे इलाहाबादक स्थान
इलाहाबाद उत्तर प्रदेशपर अवस्थित
इलाहाबाद
इलाहाबाद
उत्तर प्रदेशमे इलाहाबादक स्थान
निर्देशाङ्क: २५°२७′उ॰ ८१°५१′पू॰ / २५.४५०°N ८१.८५०°E / 25.450; 81.850निर्देशाङ्क: २५°२७′उ॰ ८१°५१′पू॰ / २५.४५०°N ८१.८५०°E / 25.450; 81.850
देश भारत
राज्यउत्तर प्रदेश
क्षेत्रइलाहाबाद
जिलाइलाहाबाद
सरकार
 • प्रकारनगर परिषद
 • अङ्गइलाहाबाद नगरपालिका परिषद
 • मेयरअभिलासा गुप्ता (भाजपा)
 • मण्डलीय आयुक्तआशिष कुमार गोयल
 • जिल्लाधिकारीभानुचन्द्र गोस्वामी
 • प्रहरी महानिरीक्षक (इलाहाबाद क्षेत्र)मोहित अग्रवाल
 • प्रहरी अधीक्षकनितिन तिवारी
क्षेत्रफल
 • नगर८२ किमी (३२ वर्गमाइल)
उन्नतांश
९८ मिटर (३२२ फिट)
जनसङ्ख्या
 (२०११)[५]
 • नगर११,१२,५४४
 • क्रम३६म
 • घनत्व१४०००/वर्ग किमी (३५०००/वर्ग माइल)
 • महानगर१२,१६,७१९
 • महानगर क्रम
४०म
वासिन्दासभइलाहाबादी
भाषा
 • आधिकारीहिन्दी[७]
 • अन्य आधिकारिकउर्दू[७]
 • क्षेत्रीयअवधि[८]
समय क्षेत्रयुटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)
डाक क्रमाङ्क सङ्ख्या
२११००१-१८
टेलिफोन कोड+९१-५३२
सवारी दर्ताUP-70
लैङ्गिक अनुपात८५२ /१०००
वेबसाइटOfficial district website

इलाहाबाद (आधिकारिक रूपमे प्रयागराज)[९] उत्तर भारतक उत्तर प्रदेशक पूर्वी भागमे स्थित एक नगर तथा इलाहाबाद जिलाक प्रशासनिक मुख्यालय छी। एकर प्राचीन नाम प्रयाग छी। एकरा 'तीर्थराज' (तीर्थस्थलसभक राजा) सेहो कहल जाएत अछि। हिन्दू मान्यता अनुसार, एतय ब्रह्माद्वारा सृष्टि कार्य पूर्ण भेलाक बाद पहिल यज्ञ कएल गेल छल। हिन्दुसभक सभसँ पैग सम्मेलन महाकुम्भक चार स्थलसभमेसँ एक छी, बाँकी तीन हरिद्वार, उज्जैन तथा नासिक छी। हिन्दू धर्मग्रन्थसभमे वर्णित प्रयाग स्थल पवित्रतम नदी गङ्गायमुनाक सङ्गममे स्थित अछि। एतय सरस्वती नदी गुप्त रूपसँ सङ्गममे आबि मिल जाएत अछि, अतः ई स्थानकेँ त्रिवेणी सङ्गम कहल जाएत अछि जतय प्रत्येक बारह वर्षमे कुम्भ मेला लगैत अछि।[१०]

इलाहाबादमे राज्य सरकारक महत्वपूर्ण कार्यालयसभ अछि, जेना इलाहाबाद उच्च न्यायालय, प्रधान महालेखाधिकारी (एजी अफिस), उत्तर प्रदेश राज्य लोक सेवा आयोग, राज्य प्रहरी मुख्यालय, उत्तर मध्य रेलवे मुख्यालय, केन्द्रीय माध्यमिक शिक्षा बोर्डक क्षेत्रीय कार्यालय आ उत्तर प्रदेश माध्यमिक शिक्षा परिषदक कार्यालय अछि।

नामकरण[सम्पादन करी]

शहरक वर्तमान नाम अकबरद्वारा सन् १५८३ मे इलाहाबाद राखल गेल छल। इलाहाबादक अर्थ अरबी शब्द 'इलाह' (अकबरद्वारा चलाएल नव धर्म दीन-ए-इलाहीक सन्दर्भसँ, अल्लाहक लेल) आ फारसीसँ 'आबाद' (अर्थात बैसाएल)– यानि 'ईश्वरद्वारा बैसाएल', या 'ईश्वरक शहर' होएत अछि।

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. Mani, Rajiv (21 May 2014)। "Sangam city, Allahabad"The Times of India। 25 May 2014 कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 16 August 2014
  2. "City of Prime Ministers"। Government of Uttar Pradesh। मूलसँ 13 August 2014 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 16 August 2014
  3. "Nicknames of Indian Cities – Complete List"। 26 October 2017। 15 March 2018 कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 14 March 2018
  4. "Allahabad"allahabadmc.gov.in (अंगरेजीमे)। Government of Uttar Pradesh। 4 April 2018 कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 26 March 2018
  5. "Census 2011" (PDF)Census India। The Registrar General & Census Commissioner। 23 July 2013 कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित (PDF)। अन्तिम पहुँच 25 June 2014
  6. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF)Census India। The Registrar General & Census Commissioner। मूल (PDF)सँ 17 October 2013 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 25 June 2014
  7. ७.० ७.१ "52nd REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA" (PDF)nclm.nic.inMinistry of Minority Affairsमूल (PDF)सँ 25 May 2017 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 20 December 2018
  8. "Awadhi"Ethnologue। अन्तिम पहुँच 7 May 2019
  9. "इलाहाबाद प्रयागराज हुन्छ: कसरी योगी आदित्यनाथले स्थानहरुको नाम तय गर्दछ"। अक्टोबर १७, २०१८। अन्तिम पहुँच जनवरी १९, २०१९ {{cite news}}: Check date values in: |date= (help)
  10. "Archive copy"मूलसँ 2018-05-20 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2020-07-31 {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)

बाह्य जडीसभ[सम्पादन करी]

Allahabadक सम्बन्धमे विकिपिडियाक भातृ योजनासभमे ताकी:

परिभाषा विकिस्नरीसँ
पाठ्यपुस्तक विकिपुस्तकसँ
उद्घरण विकिउद्रघरणसँ
स्रोत पदसभ विकिस्रोतसँ
चित्र आ मिडीया कमन्ससँ
समाचार विकिसमाचारसँ
सिखैवाला स्रोतसभ विकिभर्सिटीसँ