कोयम्बटोर

मैथिली विकिपिडियासँ, एक मुक्त विश्वकोश
कोयम्बटोर
கோயம்புத்தூர்
कोवाई
Coimbatore
शहर
मरुदामलाई मोरुगन मन्दिर
मरुदामलाई मोरुगन मन्दिर
नाम: दक्षिण भारतको म्यानचेस्टर
कोयम्बटोर तमिलनाडुपर अवस्थित
कोयम्बटोर
कोयम्बटोर
तमिलनाडुक नक्सामे कोयम्बटोर
निर्देशाङ्क: ११°१′६″उ॰ ७६°५८′२१″पू॰ / ११.०१८३३°N ७६.९७२५०°E / 11.01833; 76.97250निर्देशाङ्क: ११°१′६″उ॰ ७६°५८′२१″पू॰ / ११.०१८३३°N ७६.९७२५०°E / 11.01833; 76.97250
देशभारत भारत
राज्यतमिलनाडु
क्षेत्रकोङ्गु नाडु
सरकार
 • प्रकारमेयर परिषद
 • अङ्गकोयम्बटोर शहर नगर निगम
क्षेत्रफल
 • शहर२४६.७५ किमी (९५.२७ वर्गमाइल)
 • मेट्रो६४२.१२ किमी (२४७.९२ वर्गमाइल)
क्षेत्र क्रम
उँचाई४११.२ मिटर (१३४९.१ फिट)
जनसङ्ख्या (२०११)
 • शहर१६,०१,४३८[१]
 • मेट्रो२१,३६,९१६[२]
 • मेट्रो क्रम१६अम
मूलवासी नामकोयम्बटोरियन
भाषासभ
 • आधिकारिकतमिलअङ्ग्रेजी
समय क्षेत्रभारतीय मानक समय (युटिसी+५:३०)
हुलाक कोड६४१xxx
टेलिफोन कोड+९१-४२२
गाडी दर्ताTN 37 (दक्षिण), TN 38 (उत्तर), TN 66 (केन्द्रीय), TN 99 (पश्चिम)
वेबसाइटकोयम्बटोर नगर

कोयम्बटोर, कोयम्बतुर, कोयम्बटुर वा कोवाई [koːʋəj]क नामसँ प्रसिद्ध, तमिलनाडु राज्यक एक शहर छी । कर्नाटकतमिलनाडु राज्यक सिमानामे अवस्थित ई शहर मुख्य रूपसँ एकटा उद्योगिक नगरी छी । ई शहर सम्पूर्ण भारतसँ रेलवे, राजमार्ग आ वायु मार्गसँ व्यवस्थित तरिकासँ जुडल अछि अछि ।

कोयम्बटोर एकटा महत्वपूर्ण उद्योगिक शहर छी । दक्षिण भारतक म्यानचेस्टरक नामसँ प्रसिद्ध कोयम्बटोर एक प्रमुख कपडा उत्पादनक केन्द्र छी । नीलगिरी हिमालक तराईमे अवस्थित ई शहर पुरे वर्ष अनुकुलित मौसमक महसुस कराबैत अछि । दक्षिणसँ नीलगिरीक यात्रा करैलेल आएल पर्यटकसभ कोयम्बटोर शहरके आधार शिविर जका प्रयोग करैत अछि । कपडा उत्पादन कारखानासभ वाहेक एतय कयन पर्यटकीय स्थलसभ अछि जतय भ्रमण करैलेल आएल पर्यटकसभ घुमि सकैत अछि । एतय रहल जैविक उद्यान, कृषि विश्‍वविद्यालय सङ्ग्रहालय आ भिओसी पार्क विशेष रूपसँ पर्यटकसभके आकर्षित करैत अछि । कोयम्बटोरमे बहुतेक हिन्दू मन्दिरसभ अछि जाहिकारण ई शहरक हिन्दू धर्मावलम्बी महत्वके थप करैत अछि । भारतक प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीक भारतमे १०० स्मार्ट सिटी बनाबैक निर्णय अन्तर्गत ई शहरके सेहो चुनल गेल अछि ।[३][१]

उत्पति[सम्पादन करी]

कोयम्बटोरक नाम उत्पतिमे विभिन्न सिद्दान्तसभ विद्यमान अछि । ओहिमेसँ एक सिद्दान्त अनुसार कोयम्बटोर नाम कोवनपुथुर ('कोवानक नव शहर' सँ पृथक भऽ आएल अछि), कोवान वा कोयानक मुखिया कोयम्बटोर सँ विकसित भेल अछि।[४]

इतिहास[सम्पादन करी]

जनसङ्ख्या[सम्पादन करी]

भारतक जनगणना सन् २०११ अनुसार कोयम्बटोर शहरक जनसङ्ख्या १६,०१,४३८ रहल अछि ।[२][१] एतयक लिङ्ग अनुपात अनुसार १,००० पुरुषमे कूल ९९७ महिला आबैत अछि ।[५]चेन्नई बाद तमिलनाडु राज्यक सबसँ पैग शहर छी ।[६]

प्रमुख आकर्षण[सम्पादन करी]

भिओसी पार्क[सम्पादन करी]

भिओसी पार्क कोयम्बटोरक प्रमुख आकर्षण छी ।

कृषि विश्‍वविद्यालय[सम्पादन करी]

तमिलनाडु कृषि विश्‍वविद्यालय कोयम्बटोरक रोचक पर्यटक स्थलसभ मे सँ एक छी । रेलवे स्टेशनसँ पाँच किलोमिटरक दूरीमा अवस्थित ई विश्‍वविद्यालय एसियाक उत्कृष्ट कृषि विश्‍वविद्यालयसभमेसँ एक छी ।

पेरुर मन्दिर[सम्पादन करी]

पेरुर कोयम्बटोरसँ ६ किलोमिटरक दूरीमे अवस्थित एकटा छोट शहर छी । एकर मुख्य आकर्षण पेरुर मन्दिर छी जतय सात कोङ्गु शिवालयममेसँ एक अछि ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ[सम्पादन करी]

  1. १.० १.१ १.२ "Smart city challenge, Coimbatore", Government of India, अन्तिम पहुँच १५ दिसम्बर २०१५ 
  2. २.० २.१ "INDIA: Tamil Nādu", citypopulation.de, अन्तिम पहुँच ४ मार्च २०१६ 
  3. http://www.firstpost.com/business/why-only-98-cities-instead-of-100-announced-all-questions-answered-about-smart-cities-project-2410576.html
  4. "Coimbatore: turning modern, yet retaining its old charm", The Hindu, १८ जून २०११, अन्तिम पहुँच ३१ जनवरी २०१३ 
  5. "Census Info 2011 Final population totals", Office of The Registrar General and Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India, २०१३, अन्तिम पहुँच २६ जनवरी २०१४ 
  6. "Major Agglomerations" (PDF), The Registrar General & Census Commissioner, Ministry of Home Affairs, Government of India, २०११, अन्तिम पहुँच ३१ मई २०१५ 

बाह्य लिङ्कसभ[सम्पादन करी]

एहो सभ देखी[सम्पादन करी]